Türk Sanayici ve İş Adamları Vakfı İstanbul İl Koordinatörü olan Elektronik Mühendisi ve gazetemizin yazarlarından Begüm Öncü, Kadir Has Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği’nde emeritüs profesör olarak bilimsel araştırma ve öğretim görevlerini sürdüren Prof. Dr. Erdal Panayırcı ile 6G teknolojisine yönelik Ticari Hayat okurları için özel bir röportaj gerçekleştirdi.
Prof. Dr. Erdal Panayırcı, lisans ve yüksek lisans eğitimlerini İstanbul Teknik Üniversitesinde (İTÜ) Elektrik-Elektronik Mühendisliği dalında yaptı. Panayırcı, elektrik yüksek mühendis unvanını ve sonrasında ABD'de Michigan Üniversitesinde Elektronik ve Haberleşme Mühendisliği alanında doktorasını tamamlayarak Ph.D unvanını aldı.
Daha sonra yeniden Türkiye'ye dönen Erdal Panayırcı, İTÜ'de Elektrik-Elektronik Mühendisliğinde doçentliğe ve Boğaziçi Üniversitesinde profesörlüğe yükseldi. Halen Kadir Has Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği’nde emeritüs profesör olarak bilimsel araştırma ve öğretim görevlerini sürdüren Panayırcı diğer proje ve çalışmalarından şöyle bahsediyor:
''ABD, Princeton Üniversitesinde 'Visiting Research Collaborator' pozisyonunda çalışmaktayım. Telekomünikasyon ve ileri sinyal işleme dallarında bilimsel çalışma ve araştırmalar yapmaktayım. İleri düzeydeki çalışmalar ile ulusal ve uluslararası birçok bilimsel ödül aldım. Pek çok sayıda nitelikli doktora öğrencileri yetiştirdim. Bunun yanında araştırma sonuçlarını ve bilgi birikimimi TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi başta olmak üzere Türkiye’nin önde gelen endüstriyel kuruluşlarının AR-GE bölümleriyle paylaşarak araştırmaya dayalı endüstriyel kalkınmanın gerçekleşmesinde ülkemize katkı sağlamaya çalıştım.
Telekomünikasyon konularında evrensel bilim adına yapmış olduğum katkılar nedeniyle uluslararası düzeyde saygınlığa sahip ve çok geniş bir erişimci kitlesine hitap eden “The Institute of Electrical and Electrical Engineers (IEEE)”in en prestijli düzeyi olan IEEE Fellow (2002) unvanını aldım.''
Son Yıllarda Haberleşme Alanındaki Gelişmeler
Akademik kariyerinde haberleşme alanında çalışmalara imza atmış Prof. Dr. Erdal Panayırcı, yine bu alana ilişkin son yıllardaki teknolojik gelişmelerin en önemli sebebinin özellikle iletişim alanında “şey” diye tabir edilen, cansız nesnelerin de bilgi üretmeye, birbirleriyle haberleşmesi olduklarına dikkat çekerek şunları söyledi:
''İnsanlar tarafından üretilen bilgi, her 10 yılda yaklaşık 1000 kez artmaktadır ve bu artış hızı son 50 yıldan beri hiç değişmeden sürmektedir. Ancak son yıllarda, özellikle iletişim alanında “şey” diye tabir ettiğimiz, cansız nesnelerin de bilgi üretmeye, birbirleriyle haberleşmeye başlamasıyla bunun daha da hızlanarak artacağı anlaşılmaktadır. Üretilen bu kadar büyük boyutta bilginin güvenli olarak saklanabilmesi, işlenebilmesi ve bir yerden diğer bir yere iletilmesi için her 10 yılda bir önceki kuşağa oranla 1000 kez daha yetenekli yeni bir generation yani nesil (G) iletişim teknolojisinin ortaya çıkması gerekmektedir. Bu şekilde 1980’lerde 1G’den başlayarak yaklaşık her 10 yılda bir aşamalı olarak bu yıl 5G’ye ulaşmış durumdayız. Önümüzdeki 10 yıl içinde 5G teknolojisiyle, bu zamana kadar üstün performansla başarmakta güçlük çektiğimiz; sanal ve genişletilmiş gerçeklik (virtual and augmented reality), makineler ve araçlar arası haberleşme, yapay zekâ ve makine öğrenmesi ile kendi kendine karar verebilen akıllı sistemler, büyük veri marketleri gibi uygulamalar günlük yaşantımıza yeni boyutlar katacak ve kolaylıklar sağlayacaktır.''
Yeni Bir Kablosuz Haberleşme Teknolojisi
Prof. Dr. Erdal Panayırcı, sıraladığı sebepler arasında 6G teknolojisinin önemine değinerek açıklamalarına şöyle devam etti:
''2030’lu yılların başından itibaren uygulamaya girecek olan 6G teknolojisinin sağlayacağı yeni yeteneklerin bir bilim kurgu niteliği taşıyacağını değerlendirmekteyim ve 6G üzerinde şimdiden tüm dünyada başlamış olan yoğun bilimsel araştırma ve geliştirme çalışmalarının da bu amacı 10 yıl içinde başaracağına inanıyorum. 5G ile 6G arasındaki en önemli fark, bence 5G teknolojisinin, büyük oranda 1G’den başlayarak 4G’ye kadar aşamalı olarak geliştirilen teknolojilere dayanması iken 6G’de bu zamana kadar hiç karşılaşmadığımız birtakım özgün ve yeni teknolojilerin yaratılmasına gereksinim duyulacak olmasıdır.''
Panayırcı, 6G teknolojisinin beraberinde getireceği gereksinimlerle ilgili şunları söyledi:
''Bunu bir-iki örnekle açıklamaya çalışayım. Bir kere, 5G ile bilgiyi taşımak için kullandığımız elektromanyetik dalgaların frekanslarının son limitlerine artık ulaşmış durumdayız. Bu nedenle, buna bir alternatif ve yardımcı olarak 6G’de gerek hız gerekse bilgi taşıma kapasitesi bakımından ondan en az 1000 kez daha yetenekli yeni bir kablosuz haberleşme teknolojisinin temelleri atılmaktadır. Bilginin ışıkla iletilmesini sağlayan ve görünür ışıkla haberleşme adı verilen bu yeni teknolojinin temelleri, ne kadar enteresandır ki yine 1876’da telefonu icat eden Alexander Graham Bell tarafından atılmıştır. 6G’de görünür ışıkla haberleşmenin, bugünkü cep telefonlarımız gibi, yaşantımızın bir parçası olacağı neredeyse kesin görünmektedir.''
Tüm Varlıklara Haberleşme İmkanı
Erdal Panayırcı, 6G teknolojisi ile tüm dünyadan kablosuz haberleşme imkanı sağlanacağına dikkat çekerek açıklamalarına şöyle devam etti:
''6G’nin yaşantımıza sağlayacağı yeni bir olanak da dünyada tüm canlı/cansız varlıkların birbirleriyle haberleşmesini sağlayan, “zekâ”nın da yoğun olarak kullanılacağı birtakım yeni iletişim ağlarının tasarlanmasıdır. Bunun bir sonucu olarak da 1G’den başlayarak 5G’ye kadar kullandığımız hücre (cell) temeline dayanan klasik haberleşme ağ yapıları tarihe karışacaktır.''
6G Teknolojisi Hangi Alanlarda Ön Plana Çıkacak?
Yazarımız Begüm Öncü'nün yönelttiği ''6G teknolojsinin altyapısının en çok hangi alanlarda ön plana çıkacak?'' sorusunu ise Prof. Dr. Erdal Panayırcı şöyle yanıtladı:
''5G’nin performans gerekliliklerini karşılamakta yetersiz kaldığı ve 6G sistemleri tarafından beklenen kalitede servis verileceği öngörülen uygulamalardan çarpıcı birkaç örnek vermek gerekirse;
-Holografik Teleportasyon; tamamen 3 boyutlu uzayda görme, duyma, koklama, dokunma ve tatma duyularının, 1 milisaniyeden (1 saniyenin binde birinden) çok daha küçük gecikmeyle iletimi temeline dayanmaktadır.
-Yüksek başarımlı hassas tarım
-Gerçek zamanlı uzaktan sağlık hizmeti
-Akıllı ortamlar ve altyapılar
-Otonom araçlar ve siber-fiziksel sistemler
-Uzay nesnelerinin interneti gibi örnekler sıralanabilir.''
350 Bilim İnsanı 6G Teknolojisinin Çalışmalarında
Prof. Dr. Erdal Panayırcı, 6G konusunda çalışmalara katılacak 350 bilim insanının seçim süreçleriyle ilgili ise şunları söyledi:
''Tüm dünyada 5G teknolojisi kullanılmaya başlanırken 6G çalışmaları da hız kazandı. Kablosuz haberleşme ve özellikle hücresel sistemlerde dünyanın önde gelen ülkelerinden Finlandiya'da “Academy of Finland” kurumunun öncülüğünde kurulan ve önemli birçok üniversiteyi ve endüstri partnerini bünyesinde bulunduran 6G Flagship adlı ekosistem, şimdiden 2030'lara doğru kullanacağımız 6G teknolojilerinin araştırma çalışmalarına başladı. Kadir Has Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü’nden benimle birlikte Doç. Dr. Serhat Erküçük ve Dr. Öğr. Üyesi Yalçın Şadi, 2019 yılının Eylül ayında dünyanın ilk “6G White Paper”ını yayınlayan grubun 2020 Mart ayında düzenlediği 6G Zirvesi’ne, 6G’ye yönelik bildirilerimizi sunmak üzere kabul edildik. 2020 yılı başında 6G Flagship bünyesinde kurulan, dünyanın birçok önemli üniversitesinden ve teknoloji şirketinden 350 araştırmacının dâhil olduğu 6G Expert Groups’a da özellikle görünür ışıkla haberleşme ve makineler arası haberleşme alanındaki başarılı çalışmalarımızla dâhil edildik. Devamında 6G çerçevesindeki 12 tematik araştırma alanına odaklı hazırlanan ve geçtiğimiz ay yayınlanan “white paper”ların hazırlanması sürecine önemli katkılarda bulunduk. Bu çalışmalarımızla dünyanın 6G vizyonuna Türkiye’den akademik anlamda katkı sağlayan ilk bilim insanları olarak ülkemizi ve üniversitemizi başarıyla temsil etme imkânı bulduk.''
Prof. Dr. Erdal Panayırcı, röportaj sırasında değindiği görünür ışık ve makinelerle haberleşme konularındaki çalışmalarının detaylarından ise şöyle bahsetti:
''Görünür ışıkla haberleşmede bilgi, günlük yaşantımızda aydınlatma amacıyla artık çok yaygın olarak kullanmaya başladığımız düşük maliyetli ve enerji verimliliği yüksek LED’lerin yaydığı ışıkla iletilmektedir. Alıcı tarafta ise ışığa duyarlı fotodiyot gibi ışığı elektrik sinyallerine dönüştüren elemanlar kullanılmaktadır. Klasik kablosuz haberleşmede kullanılan Wi-Fi teknolojisine karşın, görünür ışıkla kablosuz haberleşme teknolojisi, Light Fidelity (Li-Fi) diye adlandırılmaktadır. Li-Fi’ın isim babası, Edinburgh Üniversitesinden (Birleşik Krallık) Prof. Harald Haas olup Kadir Has Üniversitesindeki araştırma grubumuz, görünür ışıkla haberleşme konularında kendisiyle ve araştırma grubuyla yakın araştırma iş birliği içindedir.''
Panayırcı, 6G teknolojisinin günlük hayatımıza yansıyacak etkilerini ise şöyle açıkladı:
''6G, insanların ve cansız nesnelerin (things), dünyanın her yerinde birbirleriyle tamamen kablosuz bağlanarak haberleşmesini sağlayacaktır. Ayrıca 6G’yle ilgili özgün ve yeni çözümlerle hızla büyüyen akıllı cihaz ve hizmetlere uyum sağlanması beklenmektedir. 6G'de bağlantı hedeflerine ulaşmak için önemli teknolojik atılımlar:
-Çok daha geniş frekans bandına, daha yüksek veri hızına, daha düşük gecikme süresi ve daha yüksek hizmet kalitesine sahip bir iletişim ağı
-Tam yapay zekâ desteğiyle kablosuz yayılma ortamını mümkün kılan akıllı iletişim ortamı
-Büyük ölçekli ağ otomasyonu
-Küp uydu (cube sats) ve insansız hava araçları (İHA) yardımıyla uzay nesnelerin interneti
-Enerji tasarrufu için geri saçılma ortamında iletişim
-Hücresiz haberleşme (cell free communications) olarak sıralanabilir.''
Prof. Dr. Erdal Panayırcı 6G geçişi sonrası izlenecek yol haritasını açıklarken sözlerini şu şekilde sürdürdü:
''6G için izlenecek yol haritasında, 2025 yılına kadarki ilk aşama sürecinde, temel olarak yukarıda belirtilen gelişmelere ilişkin problemlerin ve olası çözümlerinin bilimsel uygulama düzeyinde tartışılacağını ve ardından da 6G'nin gerçekleştirilmesinde dünya çapındaki çabaları özetleyen bir geliştirme zaman çizelgesinin oluşturularak izleneceğini değerlendirmekteyim.''
''STK'lar Bizler için Önemli Destek Kaynağı''
Röportajın son kısmında ise Prof. Dr. Erdal Panayırcı, yazarımız Begüm Öncü'nün ''STK'lar ve TÜSİAV'la ilgili düşünceleriniz nelerdir?'' sorusunu şöyle yanıtladı:
''STK’ların ülkemizde ve dünyada çok önemli örgütler olduğuna inanıyorum. Çünkü günümüz dünyasında eğitim dâhil her alanda küreselleşmenin en temel saç ayaklarından birininin sivil yapılanmalar olduğu çok açık olarak görülmekte. Dolasıyla sivil toplum kuruluşları, devletin ve özel sektörün ulaşamadığı pek çok alanda faaliyet göstererek sosyal fayda üretmekte ve önemli bir boşluğu doldurmakta. Bu kapsamda kendi mesleğimle ilgili olarak STK'lar, bizler için önemli bir destek kaynağı olmanın yanı sıra eğitim alanındaki yenilikleri takip etmekte, eğitim fırsatlarına erişimi artırmak için projeler yürütmekte ve eğitim politikalarının geliştirilmesine de katkı sağlamakta. Ben de seni ve çalışmalarını sürdürdüğün Türk Sanayici ve İş Adamları Vakfını çok tebrik ediyorum.''
HABER MERKEZİ
