Çin Ticaret Bakanlığı’ndan yapılan yazılı açıklamada, söz konusu elementlerin çoğunun askeri uygulamalarda kullanıldığı vurgulanarak, “Hükümetimizin nadir toprak elementleri ve bağlantılı ürünlerin ihracatına yönelik kontrolü, tamamen yasalarla uyumlu meşru bir uygulamadır.” ifadesine yer verildi.
Bakanlık, küresel güvenlik ortamının dalgalı olduğu bir dönemde Çin’in dünya barışını ve bölgesel istikrarı koruma sorumluluğunu üstlendiğini belirtti. Bu kapsamda alınan ihracat kontrol önlemlerinin “yasak değil, kontrollü izin sistemi” olduğu vurgulandı. Açıklamada ayrıca, sivil kullanıma yönelik ihracat taleplerinde gerekli kolaylıkların sağlanacağı ifade edildi.
ABD’ye “Çifte Standart” Eleştirisi
Çin tarafı, Başkan Trump’ın bu tedbirlere yönelik eleştirilerini “çifte standart” olarak nitelendirdi. Pekin yönetimi, Washington’un uzun süredir “ulusal güvenlik” kavramını genişleterek ihracat kontrollerini kötüye kullandığını ve bu yolla küresel ticaret düzenini bozduğunu savundu.
Çin, ABD’nin ihracat kontrol listesinin 3 binden fazla ürünü kapsadığını, buna karşın kendi listesinin yalnızca 900 civarında olduğunu hatırlatarak, “ABD’nin tek taraflı tedbirleri, küresel tedarik zincirini zedelemekte ve uluslararası ticaret düzenini olumsuz etkilemektedir.” açıklamasında bulundu.
“Tarife Savaşı İstemiyoruz ama Korkmuyoruz”
Trump’ın Çin’e yönelik yüzde 100 ek gümrük tarifesi tehdidine de değinilen açıklamada, “Çin’i sürekli yüksek tarifelerle tehdit etmek doğru bir yaklaşım değildir. Tarife savaşı istemiyoruz ama bundan da korkmuyoruz.” ifadesi yer aldı.
Pekin, ABD’nin son 20 gün içinde Çinli şirketlere yönelik yeni denetim ve kısıtlama tedbirleri uygulamaya başladığını, bunun da iki ülke arasındaki ekonomik ilişkileri olumsuz etkilediğini belirtti.
Kısıtlamalar APEC Zirvesi Öncesinde Dikkat Çekti
Çin’in nadir toprak elementlerine yönelik kontrol kararları, bu ay Güney Kore’de yapılacak Asya Pasifik Ekonomik İşbirliği (APEC) Zirvesi öncesinde gündeme geldi. Zirvede iki ülke liderlerinin bir araya gelmesi bekleniyor.
Eylül ayında açıklanan yeni düzenlemeler kapsamında, nadir toprak elementlerinin çıkarılması, işlenmesi, geri dönüşümü ve üretim teknolojilerinin ihracatı kısıtlandı. Ayrıca bu malzemelerin kullanıldığı montaj, bakım ve güncelleme süreçlerine yönelik teknoloji transferleri de kontrol altına alındı.
Çin Küresel Üretimin Yüzde 69’unu Karşılıyor
ABD Jeolojik Araştırmalar Kurumu (USGS) verilerine göre, 2024 yılında dünya genelinde 390 bin ton nadir toprak elementi üretildi. Bunun 270 bin tonu Çin’de gerçekleşti.
Küresel üretimin yaklaşık yüzde 69’unu elinde bulunduran Pekin, ihracat kontrolleriyle bu alandaki ekonomik gücünü korumayı hedefliyor.
Trump: “Çin’in Dünyayı Esir Almasına İzin Veremeyiz”
ABD Başkanı Donald Trump ise sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, Çin’in attığı adımları “sinsi” ve “düşmanca” olarak nitelendirdi. Trump, Çin’in nadir toprak elementleri konusunda dünya piyasasını “rehin almaya” çalıştığını ileri sürerek, “Çin’in dünyayı esir almasına asla izin veremeyiz.” ifadelerini kullandı.
Trump, bu tutuma karşılık olarak 1 Kasım’dan itibaren Çin’e yüzde 100 ek gümrük tarifesi uygulanacağını ve tüm kritik yazılım ihracatının durdurulacağını açıkladı.