Türkçede "asparagas" kelimesi, gerçeği yansıtmayan, uydurma veya şişirilmiş haberleri tanımlamak için kullanılmaktadır.
Çoğu kaynakta bu terimin 1960’lı yıllarda Hürriyet gazetesinde üretildiği aktarılır ancak kelimenin kökeni yalnızca gazetecilik pratiğiyle sınırlı değildir. Sözcüğün geçmişi Antik Yunanca ve Fransızcaya kadar uzanır.
Antik Yunanca’dan Günümüze
"Asparagas" sözcüğü, Eski Yunanca asparagos kelimesine dayanır. Bu kelime "ekilmemiş, kendiliğinden yetişen bitki" anlamına gelmektedir. Buradan türeyen asparagus, günümüzde kuşkonmaz olarak bilinen bitkinin adıdır.
Kuşkonmazın ekim yapılmadan, kendiliğinden ortaya çıkması mecazi anlamda "temelsiz, köksüz, dayanağı olmayan" düşüncesiyle bağdaştırılmıştır. Bu bağlamda "asparagas haber", kökeni olmayan, gerçeğe dayanmayan haberleri nitelemek için kullanılmaya başlanmıştır.
Fransızcadaki Argoya Yansıması
Sözcüğün anlam yolculuğu yalnızca Yunancayla sınırlı değildir. Fransızcada asperge kelimesi "kuşkonmaz" anlamının yanı sıra argoda "önemsiz, değersiz şey" anlamında da kullanılır.
Bu kullanım, Türkçedeki "asparagas" ifadesinin "asılsız, önemsiz haber" anlamına evrilmesini destekleyen bir unsur olarak dikkat çeker.
"Asparagas" Sözcüğünün Türkçedeki Kullanımı
1960’lı yıllarda Hürriyet gazetesinde popülerleşen "asparagas", kısa sürede Türkçe basın diline yerleşmiştir. O dönemde uydurma veya doğrulanmamış haberleri tanımlamak için tercih edilen bu sözcük, zamanla günlük dile de girmiştir. Bugün de basında veya günlük konuşmalarda, doğruluğu şüpheli haberler için kullanılmaya devam etmektedir.
Hem Eski Yunanca hem de Fransızca örnekler incelendiğinde "asparagas" kelimesinin yalnızca ses benzerliğiyle değil, anlam açısından da tutarlı bir şekilde geliştiği görülmektedir. Ortak nokta, temelsizlik ve önemsizliktir. Bu nedenle Türkçede "asparagas haber" ifadesi, doğrudan "temelsiz, asılsız haber" anlamına karşılık gelmektedir.
