Dünyanın en sevilen çocuk programlarından biri olan Susam Sokağı, yalnızca bir televizyon yapımı değil, aynı zamanda çocuk eğitiminde devrim yaratan bir projeydi.
Programın ortaya çıkışında, Amerikalı kuklacı, animatör ve film yapımcısı James Maury Henson, yani Jim Henson önemli bir rol oynadı.
Henson, “Muppets” karakterlerinin yaratıcısı olarak da tanınıyordu. 1960’lı yıllarda Amerika’da televizyon dünyasında adını duyurmuş, kuklalar aracılığıyla çocuklara eğlenceli ve öğretici bir dünya sunmuştu.
Jim Henson ve Muppets’ın Doğuşu
Jim Henson, kariyerine çocuk programcısı olarak başladı. Ancak zamanla yalnızca çocuklara değil, yetişkinlere de hitap eden bir program hazırlamak istedi. Bu düşünceden yola çıkarak 1974 ve 1975 yıllarında “The Muppets” için iki pilot bölüm hazırladı.
İlk bölüm “Muppets Sevgililer Günü Gösterisi” adıyla yayımlandı. İkinci bölümü ise dönemin televizyon anlayışına yönelik bir parodi niteliğindeydi. Amerikan kanalları bu tarzı fazla alışılmış bulmadı ve projeyi reddetti ancak İngiliz yapımcı Lew Grade, bu yenilikçi fikri çok beğendi. Böylece İngiliz kanalı ATV, “The Muppet Show”un yapımcılığını üstlendi.
Susam Sokağı’nın Doğuşu
Jim Henson’ın kuklaları kısa sürede tanınır hale geldi. Bu dönemde televizyon yapımcısı Joan Ganz Cooney ve Children’s Television Workshop (CTW) ekibiyle iş birliği yaparak 1969’da “Sesame Street” projesini hayata geçirdi.
Programın amacı, çocuklara sayma, okuma, paylaşma, empati ve kültürel çeşitlilik gibi değerleri öğretmekti. Uzman psikologlar ve eğitimcilerle hazırlanan yapım, eğitici içeriğini eğlenceli kukla karakterlerle birleştiriyordu.
Susam Sokağı’nın ilk bölümü 10 Kasım 1969’da yayınlandı. Program, kısa sürede Amerika’da büyük ilgi gördü. Hem çocuklar hem de ebeveynler, programın yenilikçi yaklaşımını benimsedi.
1970 yılında Time dergisi, programın en sevilen karakterlerinden Minik Kuş’u kapağına taşıdı. Dergi, program için şu ifadeyi kullandı:
“Bu sadece televizyon tarihinin en iyi çocuk programı değil, aynı zamanda en iyi ebeveyn programlarından biridir.”
Dünya Çapında Yayılış ve Ödüller
Susam Sokağı kısa sürede dünya çapında tanındı. Program, Peabody, Emmy ve Prix Jeunesse gibi birçok önemli ödül kazandı. Başarının ardından farklı ülkeler, kendi dillerine ve kültürlerine uyarlanmış versiyonlar hazırlamaya başladı.
Türkiye de bu ülkelerden biriydi. 1980’li yılların sonunda ve 1990’lı yılların başında TRT ekranlarında yayınlanan Susam Sokağı, Türk çocuklarının da unutulmaz anılarına karıştı.
Jim Henson’ın Kaybı ve Zor Dönemler
1990 yılı, Susam Sokağı ailesi için büyük bir kayıp yılı oldu. Programın yaratıcısı Jim Henson, 53 yaşında bir streptokok enfeksiyonu nedeniyle hayatını kaybetti. Aynı dönemde, projede yer alan bazı yazarlar, müzisyenler ve kukla sanatçıları da vefat etti. Bu kayıplar, programın ruhunu derinden etkiledi.
2000’li yıllara gelindiğinde, Children’s Television Workshop, dijital çağa uyum sağlamak amacıyla adını Sesame Workshop olarak değiştirdi. Ancak 2008 küresel ekonomik krizi, kuruluşun bütçesini büyük ölçüde etkiledi. 2009 yılında personelin yüzde 20’si işten çıkarıldı.
Dijital Çağda Susam Sokağı
Susam Sokağı, dijital dünyaya da uyum sağladı. Programın YouTube kanalı 2011 yılında milyonlarca takipçiye ulaşmıştı. Ancak aynı yıl, kanal bilgisayar korsanları tarafından ele geçirildi ve kısa süreliğine kapatıldı. Buna rağmen yapım ekibi, projeyi sürdürmeye kararlıydı.
2019 yılına gelindiğinde Susam Sokağı, 50. yılını kutladı. 4 bin 500’ün üzerinde bölüm, 200 ev videosu ve 180 müzik albümü üretilmişti. YouTube kanalında 5 milyon abonesi, sosyal medyada ise 24 milyon takipçisi bulunuyordu.
Unutulmaz Karakterler
Susam Sokağı, benzersiz karakterleriyle hafızalara kazındı.
Edi ile Büdü, sürekli tartışan ama birbirinden kopamayan iki dosttu.
Kurabiye Canavarı, tatlılara olan düşkünlüğüyle tanındı.
Minik Kuş, adının aksine iri cüssesiyle sevgi dolu bir karakterdi.
Kermit, bilge tavırlarıyla öne çıktı.
Elmo, neşeli ve kırmızı tüylü yapısıyla çocukların sevgilisiydi.
Sayıların Kontu, her şeyi sayma tutkusu ile akıllarda kaldı.
