Düzgün bir çember çizmek, çoğu insan için imkânsız gibi görünür. Beynimiz bu simetrik şekli estetik ve dengeli bulsa da ellerimiz, bu dengeyi yakalamakta zorlanır. El becerisi tek başına yeterli değildir, beynimizin şekilleri algılama ve kas hareketlerini kontrol etme biçimi bu süreçte belirleyici rol oynar.
14. yüzyılın başlarında Papa Benedict, topraklarındaki en yetenekli sanatçıları belirlemek için bir temsilci görevlendirir. Giotto di Bondone’ye sıra geldiğinde, ressam ne fırça ne de gösterişli bir kompozisyon kullanır. Sadece bir parça kâğıt ve kalemle, kolunu sabitleyerek neredeyse kusursuz bir çember çizer.
Papa’nın temsilcisi hayal kırıklığıyla başka bir çalışma olup olmadığını sorar. Giotto ise, “Bu fazlasıyla yeterlidir” yanıtını verir. Bu örnek, el çizimiyle kusursuz çember çizmenin, sabır ve beceri gerektirdiğini gösterir.
Giotto, mükemmel çember çizebilen tek kişi değildir. Matematik öğretmeni Alexander Overwijk de el çizimiyle çember çizme konusunda oldukça yeteneklidir ve bu başarısıyla ödüller kazanmıştır. İnsanlar olarak tek seferde kusursuz bir çember çizemeyiz ancak bazı kişiler bu koordinasyonu eğiterek mükemmele yaklaşabilir.
Beynin Rolü ve Kas Koordinasyonu
Tek seferde düzgün bir çember çizemememizin nedeni yalnızca el becerisi değildir. Beynimiz, şekilleri ve boyutları algılama biçimimiz ile kas hareketlerimizi uyumlandırma yetisi arasında karmaşık bir koordinasyon sağlar.
Görsel kortekste şekil farkını algılayan beyin bölgeleri ile kas hareketlerini yöneten alanlar her zaman tam uyum içinde çalışmaz. Bu uyumsuzluk, çizimlerdeki tutarsızlıklara yol açar.
Görsel Algı ve Evrimsel Nedenler
Düzgün çember çizemeyebiliriz, fakat düzgün olmayan bir çemberi kolayca fark ederiz. İnsanların evrimsel süreçte geliştirdiği bu yetenek, görsel dengeyi fark etme ve hataları algılama üzerine şekillenmiştir.
Beynimizdeki bu ayırt etme yetisi, çizim için gereken kas koordinasyonu ile birleşmediğinde, çizdiğimiz şekillerdeki simetri bozulur.
Çemberin Zorluğu: Köşesiz Bir Şekil
Bir kare ya da dikdörtgen çizmek kolaydır çünkü belirgin köşeler ve durma noktaları vardır. Çember ise tek bir başlangıç ve bitiş noktasına sahiptir.
Beyin, doğası gereği basit hareketleri tercih eder ve çoğunlukla tek bir eklemle görev yapmayı yeterli bulur. Çember çiziminde omuz, dirsek ve bilek birlikte çalışmak zorundadır. Bu ekstra çaba, hızlı çizilen çemberlerde simetri kaybına neden olur.
Kusursuz Çember Çizmek Mümkün müdür?
Yine de kusursuz bir çember çizmek imkânsız değildir. Beyin ve el-göz koordinasyonu düzenli olarak çalıştırıldığında, bu beceri geliştirilebilir ancak bu süreç zaman ve sabır gerektirir.
Hızlı bir şekilde mükemmel çember çizmek isteyenler, motor kontrol ve görsel algıyı bir arada geliştirmek için ciddi şekilde pratik yapmak zorundadır.