İsrail'de Ultra Ortodoks Yahudileri askerlikten muaf tutacak yasa tasarısının Meclis gündemine alınmaması, siyasi krizi derinleştirdi.
Degel HaTorah Partisi’nin ardından koalisyonun bir diğer ortağı olan Agudat Israel Partisi de hükümetten çekildiğini duyurdu.
Agudat Israel Partisi üyesi ve "Kudüs İşleri ve Yahudi Mirası Bakanı" Meir Porush, yaptığı açıklamada, Degel HaTorah ile birlikte Birleşik Tevrat Yahudiliği ittifakını oluşturan partilerinin artık koalisyonda yer almayacağını ifade etti.
Porush, İsrail Meclisi Dışişleri ve Savunma Komitesi Başkanı Yuli Edelstein tarafından hazırlanan yeni askerlik düzenlemesinin Haredi topluluğunun dini liderleri tarafından yetersiz bulunduğunu belirtti.
Porush, "Hahamlarımız istifa etmemizi emretti" diyerek kararın ardındaki dini baskıya işaret etti.
İsrail devlet kanalı KAN’ın haberine göre, sunulan istifaların 48 saat içinde resmiyet kazanacağı ve bu süreçte Edelstein ile görüşmelerin sürdüğü aktarıldı.
Başbakan Binyamin Netanyahu’nun ise koalisyonu ayakta tutmak için temaslarını yoğunlaştırdığı bildirildi.
İstifaların yürürlüğe girmesi durumunda Netanyahu'nun koalisyonunda yalnızca Şas Partisi'nin kalacağı ifade edildi. Ancak Şas’ın da önümüzdeki hafta içinde hükümetten ayrılabileceği belirtiliyor.
Eğer bu senaryo gerçekleşirse, Netanyahu’nun hükümeti Meclis’teki çoğunluğunu kaybetme riskiyle karşı karşıya kalacak.
Koalisyonun önemli parçalarından biri olan Agudat Israel’in çekilmesi, Degel HaTorah Partisi’nin daha önceki ayrılığıyla birlikte Birleşik Tevrat Yahudiliği ittifakını tamamen hükümet dışında bırakmış oldu.
Bu iki partinin istifalarının onaylanmasıyla birlikte hükümetin sandalye sayısı 68’den 61’e düşecek. 120 sandalyelik İsrail Meclisi’nde 11 üyeli Şas Partisi'nin de ayrılması durumunda Netanyahu hükümeti, kritik eşik olan salt çoğunluğu kaybederek 61'in altına inmiş olacak.
Haredi Askerliği Krizi Derinleşiyor
İsrail’de uzun süredir tartışma konusu olan Haredi erkeklerin askerlikten muaf tutulması meselesi, ülke siyasetini kilitlemeye devam ediyor. İsrail yasalarına göre, 18 yaşını geçen her vatandaş zorunlu askerlik hizmetine tabi tutulurken, Ultra Ortodoks topluluk yıllardır bu yükümlülükten muaf tutuluyordu.
Ancak özellikle 7 Ekim 2023 sonrası Gazze Şeridi'nde artan askeri operasyonlar nedeniyle ordunun asker ihtiyacının yükselmesi, Haredi erkeklerin de silah altına alınmasını tekrar gündeme taşıdı.
Bu doğrultuda, 25 Haziran 2024’te İsrail Yüksek Mahkemesi önemli bir karar alarak, Haredi topluluğa tanınan askerlik muafiyetinin yasal bir zemini bulunmadığını ve askerliğe uygun bireylerin göreve çağrılması gerektiğini belirtti.
Mahkeme kararının ardından hükümet, yaklaşık 80 bin Haredi erkeğin 24 binine askerlik celbi gönderdi. Temmuz ayı itibarıyla ise kalan grubun, yani 2025-2026 askerlik dönemi için oluşturulan “havuz”un da celp sürecine dahil edileceği bildirildi.
Ancak, hükümetin bu konuda yasal düzenlemeye gitmemesi, Haredi partilerin tepkisini çekti. Harediler, yasa çıkarılmadığı gerekçesiyle Meclis oturumlarına katılmayı reddetti ve bu durum, Meclis’in feshi için yapılan oylamaya kadar siyasi krizin büyümesine yol açtı. Buna rağmen, fesih oylamasında yeterli çoğunluk sağlanamadı.
Netanyahu’nun iktidarını ayakta tutabilmesi için koalisyon ortaklarının desteğine her zamankinden daha fazla ihtiyaç duyduğu bu süreçte, askerlik meselesi ülkenin siyasi geleceğini belirleyecek kilit başlık olarak öne çıkıyor.
