Avrupa seyahati planlayanlar için Schengen vizesi başvurularında dikkat çeken bir değişiklik gündemde. Avrupa Komisyonu tarafından yürürlüğe konulan Cascade Kuralı, düzenli vize kullanıcıları için yeni fırsatlar sunuyor.
Vize Başvurularında Süreç Hâlâ Zorlayıcı
Her yıl artan başvuru sayısıyla birlikte, Schengen vizesi alma süreci birçok kişi için hâlâ büyük bir sorun olmaya devam ediyor. Türkiye’den Avrupa’ya gitmek isteyenler; randevu bulmakta zorluk, yoğunluk nedeniyle aylar süren bekleme süreleri ve vize reddi gibi sıkıntılarla karşı karşıya kalıyor. Bu konuda geçtiğimiz günlerde önemli bir açıklama Almanya’nın İzmir Başkonsolosu Ralf Schröer’den geldi.
Yaşar Üniversitesi’nde katıldığı seminerde konuşan Schröer, Türkiye ile yapılan anlaşma kapsamında iş insanları ve öğrencilerin vize işlemlerinde öncelikli gruplar arasında olduğunu belirtti. Ancak turistik amaçlı başvuru yapanlar için aynı kolaylık ne yazık ki geçerli değil. Schröer’in ifadesiyle, yaz aylarında Avrupa’ya tatil amacıyla gitmek isteyenler birkaç ay beklemek zorunda kalabilir.
Cascade Kuralı Nedir?
Avrupa Komisyonu’nun 26 Haziran 2024 tarihinde güncelleyerek yürürlüğe koyduğu Vize Kodu El Kitabı'nda yer alan “Cascade Kuralı”, iyi niyetli başvuru sahiplerini ödüllendirmeye yönelik bir sistem sunuyor. Kuralın temel mantığı oldukça basit: Schengen vizenizi düzgün ve kurallara uygun kullandığınız sürece, sonraki başvurularınızda daha uzun süreli ve çok girişli vizeler alma şansınız artıyor.
Uygulama Süreci Nasıl İşliyor?
Cascade sistemi, başvuru sahibinin geçmiş vize kullanımına bakarak karar veriyor. İlk başvuruda tek girişli ve kısa süreli bir vize verilse bile, bu vizeyi süresine uygun şekilde kullanırsanız bir sonraki başvuruda çok girişli ve daha uzun vadeli bir vize alma ihtimaliniz artıyor. Uygulama şu şekilde özetlenebilir:
Eğer son iki yıl içinde üç kez vize alıp sorunsuz kullandıysanız, sonraki başvuruda en az 1 yıl geçerli çok girişli vize alabilirsiniz.
Bu 1 yıllık vize de sorunsuz kullanılmışsa, bir sonraki vize 2 yıl geçerli olabilir.
Aynı şekilde 2 yıllık vizeyi de iyi şekilde kullanan başvuru sahibi, 5 yıla kadar geçerli bir Schengen vizesi alma hakkı kazanabilir.
Ancak bu süreçte pasaport süresinin de dikkate alındığını unutmamak gerekiyor. Vize süresi, pasaport geçerliliğiyle orantılı olarak düzenleniyor.
Herkes Cascade Kuralından Faydalanabilir mi?
Bu yeni uygulama her ne kadar olumlu bir adım gibi görünse de otomatik olarak tüm başvuru sahiplerini kapsamıyor. Schengen ülkeleri vize başvurularını bireysel olarak değerlendiriyor. Başvurunun amacı, belgeler ve başvuru sahibinin geçmişi göz önünde bulundurularak karar veriliyor.
Örneğin, kısa süreli bir iş toplantısı ya da proje için Avrupa’ya gidecek bir kişiye, geçmişi uygun olsa dahi, yalnızca seyahat süresini kapsayan bir vize verilebilir. Aynı şekilde eksik belgeler ya da güvenlik şüphesi oluşursa, Cascade Kuralı devreye girmeyebilir.
Türkiye’den Başvurularda Rekor Artış
Avrupa Birliği’nin 2024 yılına ait Schengen vizesi istatistikleri, Türkiye’den yapılan başvurularda ciddi bir artışı ortaya koyuyor. 2024 yılında Türkiye’den tam 1 milyon 173 bin 917 vize başvurusu yapıldı.
Bu başvurulara gelen yanıtlar ise kısmen olumlu bir tablo çiziyor. 2023 yılında başvuruların %16,1’i reddedilirken, 2024’te bu oran %14,5’e geriledi. Bu da vize alma sürecinde küçük de olsa bir iyileşme yaşandığını gösteriyor.
Vize Sürecindeki Zorluklar Devam Ediyor
Ret oranlarının azalması her ne kadar umut verse de başvuru sürecinde yaşanan sorunlar hâlâ ciddi bir problem olarak karşımıza çıkıyor. Belgelerin hazırlanması, konsolosluklardan randevu alınamaması, işlemlerde yaşanan gecikmeler gibi nedenlerle birçok kişi mağduriyet yaşıyor.
Türk medyasında zaman zaman bazı Avrupa ülkelerinin Türk vatandaşlarına vize vermeyi zorlaştırdığı yönünde haberler çıkıyor. Ancak Avrupa Birliği bu iddiaları reddediyor. AB Türkiye Delegasyonu, 2 Mayıs 2025 tarihli açıklamasında “Schengen başvurularının pandemi öncesi dönemin bile üzerine çıktığını” belirterek, konsoloslukların kapasitesinin maksimum seviyede çalıştığını ifade etti.
Vize Muafiyeti Neden Hâlâ Yok?
Schengen vizesine yönelik muafiyet beklentisi Türkiye açısından uzun süredir gündemde. Ancak bu konuda somut bir ilerleme sağlanabilmiş değil. Türkiye, AB ile yapılan anlaşma kapsamında vize muafiyeti için belirlenen 72 kriterin sadece 66’sını yerine getirebildi. Kalan 6 kriter tamamlanmadığı sürece, Avrupa Birliği cephesinden de adım atılması beklenmiyor.
Schengen vizesinde devreye giren Cascade Kuralı, Avrupa’ya seyahat etmek isteyen Türk vatandaşları için uzun vadede büyük kolaylıklar sağlayabilir. Ancak sistemin tam anlamıyla işlemesi, başvuru sahiplerinin vizeyi kurallara uygun şekilde kullanmasına ve konsoloslukların süreci daha etkin yönetmesine bağlı. Ret oranlarının düşmesi olumlu bir gelişme olsa da başvurularda yaşanan pratik zorlukların çözülmesi için hâlâ ciddi adımlar atılması gerekiyor. Avrupa hayali kuranlar için umut ışığı parlıyor ama sürecin hâlâ sabır ve dikkat gerektirdiği de bir gerçek.
