Sıtma, kan hücrelerine yerleşen parazitlerin yol açtığı bulaşıcı bir hastalıktır. Sıtmanın etkeni Plasmodium cinsi parazitlerdir ve bu hastalık insanlara dişi Anofel sivrisineklerinin ısırmasıyla bulaşır. Sıtma tedavi edilmediği takdirde ağır komplikasyonlara yol açabilmektedir.
Dünya genelinde milyonlarca kişiyi etkileyen sıtma, özellikle tropikal ve subtropikal bölgelerde yaygın görülen bir halk sağlığı sorunudur. Plasmodium türü parazitlerin neden olduğu bu hastalık, enfekte Anofel cinsi sivrisineklerin ısırmasıyla insanlara bulaşır. Erken teşhis ve tedavi edilmediğinde hayatı tehdit eden sıtma, korunma yöntemleri sayesinde büyük ölçüde önlenebilmektedir.
Sıtma Nasıl Bulaşır?
Hastalığın en önemli bulaşma yolu sivrisineklerdir fakat bu hastalığın farklı yollarla da bulaşma ihtimali vardır. Bunlardan bazıları şunlardır:
· Enfekte sivrisineklerin ısırmasıyla
· Kan transfüzyonu ya da organ nakliyle
· Ortak kullanılan enjektörlerle
· Hamilelikte anneden bebeğe geçiş yoluyla
Sıtmanın Belirtileri Nelerdir?
Sıtma belirtileri genellikle parazitin vücuda girdikten 1015 gün sonra ortaya çıkar. Ve bu belirtileri şöyledir:
· Yüksek ateş
· Titreme ve üşüme nöbetleri
· Terleme
· Baş ağrısı ve kas ağrıları
· Mide bulantısı, kusma ve ishal
· Şiddetli vakalarda bilinç bulanıklığı ve organ yetmezliği
Nasıl Tanı Konulur?
Sıtmanın teşhisi, laboratuvar testleriyle parazitin varlığının kanıtlanmasıyla yapılır.
· Kan yayması ve mikroskobik inceleme
· Hızlı tanı testleri (antijen testleri)
· PCR yöntemleri (genetik inceleme)
Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Sıtma tedavisi, hastalığa neden olan Plasmodium türüne ve bölgesel ilaç direncine göre belirlenir.
· Antimalaryal ilaçlar (Klorokin, Artemisinin türevleri vb.)
· Destek tedavileri (ateş düşürücüler, sıvı takviyesi)
· Ağır vakalarda hastanede takip ve yoğun bakım gerekebilir.
Korunma Yolları Nelerdir?
Sıtma, doğru önlemlerle büyük ölçüde engellenebilir. Sıtmadan korunmanın yollarından bazıları şunlardır:
· Sivrisineklerden korunmak için cibinlik ve koruyucu sprey kullanmak
· Vücut kapatan giysiler tercih etmek
· Riskli bölgelere seyahat öncesi koruyucu ilaç kullanmak
· Sivrisinek üreme alanlarını azaltmak için çevre temizliği yapmak
