Transhumeral amputasyon, kolun dirsek ile omuz arasında yer alan (humerus kemiği boyunca) kısma yapılan ampütasyondur. Bu operasyon, üst kol seviyesinden yapılan bir uzuv kesilmesidir. Dirsek ekleminin üzerinden yapılan bu tür amputasyonlar, kişinin motor fonksiyonları ve günlük yaşam aktiviteleri üzerinde ciddi etkilere neden olabilmektedir.
Transhumeral amputasyon, üst ekstremitenin önemli bir bölümünün kaybını ifade etmektedir ve hem fiziksel hem psikolojik olarak kişiyi derinden etkilemektedir. Uygun rehabilitasyon, protez teknolojisi ve sosyal destekle birlikte kişi aktif, üretken ve bağımsız bir yaşam sürdürebilmektedir.
Hangi Durumlarda Uygulanır?
Travmalar: Trafik kazaları, iş kazaları, patlayıcı maddelere maruz kalma gibi ağır travmalar sonucunda kolun üst bölümünün geri döndürülemeyecek şekilde zarar görmesi durumu
Kanser: Osteosarkom gibi kemik veya yumuşak doku tümörleri tedavi edilemediğinde ya da yayılma riski taşıdığı zaman
Dolaşım Bozuklukları: Şeker hastalığına bağlı ciddi doku nekrozu ya da kan akışının durması hali
Enfeksiyonlar: Kontrol altına alınamayan ve yaşamı tehdit eden ciddi enfeksiyonlar
Doğuştan gelen anomaliler: Kolu işlevsiz hale getiren doğumsal bozukluklar
Amputasyon Süreci Nasıldır?
Hazırlık: Ameliyat öncesi fiziki değerlendirme, psikolojik destek ve protez planlaması yapılır.
Ameliyat: Doku ve kaslar olabildiğince korunarak cerrahi olarak kolun bir kısmı kesilir. Sinirler, damarlar, kaslar ve kemikler uygun şekilde hazırlanır.
Dikiş ve Pansuman: Yara dikilir ve enfeksiyonu önlemek için steril şekilde kapatılır.
Ameliyat Sonrası Süreç Nasıldır?
Ağrı Yönetimi: Özellikle ‘fantom ağrısı’ yani olmayan uzuvda hissedilen ağrı için medikal destek gerekir.
Fizik Tedavi: Kolun kullanılabilir bölümü güçlendirilirken denge ve koordinasyon çalışmaları yapılır.
Psikolojik Destek: Ani uzuv kaybı, travmaya ve depresyona yol açabilir. Bu durumda destek grupları ve terapiler önemlidir.
Protez Uygulaması: Genellikle birkaç ay sonra, uygun bir protez uygulanır. Uygulanan protez kozmetik, mekanik veya biyonik olabilir.
Protez Türleri Nelerdir?
Pasif (Kozmetik) Protezler: Estetik görünüm sağlar, işlevsel değildir.
Mekanik Protezler: Kablolarla omuz ve vücut hareketiyle çalışır.
Myoelektrik Protezler: Kas sinyallerini okuyarak motorlu bileşenleri kontrol eder. En gelişmiş seçenektir.
Zorluklar ve Adaptasyon
· Günlük yaşam becerilerini yeniden öğrenmek zaman alabilir.
· İşe dönüş, araç kullanma, kişisel bakım gibi faaliyetler için özel eğitim gerekmektedir.
· Sosyal uyum, bireysel motivasyon ve destek sistemleri iyileşme sürecinde belirleyicidir.
