3 Aralık Dünya Engelliler Günü bağlamında Türkiye Sakatlar Konfederasyonu Genel Merkezinde bir araya gelen engelli bireyler ve temsilcileri, yaşadıkları sosyal, ekonomik ve erişilebilirlik sorunlarını kamuoyuna duyurdu.
Konfederasyon Başkanı Yusuf Çelebi ve Başkan Yardımcısı Aynur Dankaz, sabah saatlerinde gerçekleştirilen Anıtkabir ziyaretinin ardından basın mensuplarına açıklamalarda bulundu.
“Engellilerin Talepleri Ertelenemez Bir Gerçekliktir”
Konfederasyon Başkanı Yusuf Çelebi, engelli bireylerin yıllardır çözüm bekleyen sorunlarının artık toplumsal bir sorumluluk olarak ele alınması gerektiğini belirterek, “Engellilerin talepleri ertelenebilir konular değildir; bu bir lütuf değil, temel bir hak meselesidir.” ifadelerini kullandı.
Çelebi, istihdamdan eğitime, erişilebilirlikten sosyal yaşama katılıma kadar birçok alanda hâlâ ciddi engeller bulunduğunu vurguladı.
“Erişilebilirlik Hâlâ Bir Ayrıcalık Gibi Görülüyor”
Konfederasyon Başkanı Yusuf Çelebi, özellikle şehir içi ulaşım ve kamusal alanlarda karşılaşılan erişilebilirlik sorunlarının sürdüğünü belirterek, “Erişilebilirlik bir ayrıcalık değil, anayasal bir yükümlülüktür ancak hâlâ birçok kentte en temel erişim hakkı bile sağlanmış değil.” değerlendirmesinde bulundu.
Çelebi, engelli bireylerin yaşamın her alanına eşit katılım sağlayabilmesi için yasal düzenlemelerin uygulanması ve denetim mekanizmalarının güçlendirilmesi gerektiğini söyledi.
Engelli Bireylerin Talepleri Yeniden Gündemde
Açıklamaların ardından, Konfederasyon bünyesindeki temsilciler önümüzdeki dönemde yayımlanacak politika raporlarında yer alacak talepleri de kamuoyuyla paylaştı. Talep başlıkları arasında:
-
Erişilebilirlik standartlarının uygulanması,
-
Kamu ve özel sektörde istihdam kotalarının etkin hale getirilmesi,
-
Eğitimde fırsat eşitliğinin sağlanması,
-
Bakım ve destek hizmetlerinin artırılması gibi konular öne çıktı.
Başkan Yardımcısı Aynur Dankaz, Türkiye Sakatlar Konfederasyonu adına hazırlanan kapsamlı “3 Aralık Dünya Engelliler Günü Basın Açıklaması ve Manifestosu”nu okuyarak engellilerin yıllardır karşı karşıya kaldığı hak kayıplarını ve çözüm önerilerini kamuoyuna sundu.
“Bugün Kutlama Değil, Haklarımızı Savunma Günüdür”
Dankaz, konuşmasına, “Bugün burada bir kutlama yapmıyoruz. Milyonlarca engelli yurttaşımızın giderek daraltılan haklarını ve görmezden gelinen taleplerini duyurmak için buradayız.” sözleriyle başladı.
Konfederasyonun TBMM Engelli Sorunları Araştırma Komisyonu’na sunduğu 13 ana başlık ve 90 maddelik çözüm planına dikkat çeken Dankaz, sürecin artık söz aşamasını geçtiğini belirterek şu şekilde konuştu:
“Engelsiz bir Türkiye’nin anahtarını devletimize sunduk. Artık ‘yapacağız’ demek değil; Resmî Gazete’de yayımlanmış kararlar görmek istiyoruz.”
Manifesto: 8,5 Milyon Engellinin 13 Kırmızı Çizgisi
Konfederasyon, Türkiye’de yaşayan yaklaşık 8,5 milyon engelli birey ve ailelerinin ortak taleplerini içeren 13 temel başlığı kamuoyuna duyurdu.
1. Hak Temelli Ödenek Sistemi
Mevcut sosyal yardım düzeninin engelliyi “muhtaç” konumuna ittiği belirtilerek, tüm desteklerin tek çatı altında toplandığı Hak Temelli Engellilik Ödeneği talep edildi. Bu sistemin, engelli bireyin ekonomik bağımsızlığını güçlendirecek temel reform olduğu ifade edildi.
2. Karar Alma Süreçlerinde Zorunlu Katılım
Dankaz, mevcut politikaların engellileri dışarıda bıraktığını belirterek, “Bizim için alınan kararlarda artık biz de masada olmak istiyoruz.” dedi. Bu kapsamda, doğrudan Cumhurbaşkanlığı’na bağlı Engelliler Bakanlığı ya da Engelliler İdaresi Başkanlığı kurulması önerildi.
3. Yardımcı Cihazlarda Gerçek Fiyat Desteği
Protez, ortez, tekerlekli sandalye ve işitme cihazı gibi temel ihtiyaçlarda SGK fiyatlarının piyasanın çok gerisinde kaldığı belirtilerek, desteklerin gerçek maliyetleri karşılayacak şekilde güncellenmesi istendi.
Açıklamada, “Bu cihazlar bizim için aksesuar değil; elimiz, ayağımız, gözümüz, kulağımızdır.” ifadeleri yer aldı.
4. Engelli Çalışanlarda Emeklilik Adaleti
2008 öncesi ve sonrası çalışanlar arasındaki ayrımın kaldırılması, tüm engelli çalışanlara Fiili Hizmet Süresi Zammı verilmesi ve emeklilik maaşlarının iyileştirilmesi talep edildi.
5. Ehliyet İptallerine Son
Engellilerin yıllardır sorunsuz kullandıkları ehliyetlerin keyfî biçimde iptal edildiği belirtilerek, kararların objektif ölçümlere dayanması için Sürücü Test Merkezleri kurulması istendi.
6. ÖTV Muafiyeti Düzenlemesinin Yenilenmesi
Araç yenileme süresinin 10 yıldan 3 yıla düşürülmesi ve limitlerin brüt asgari ücrete endekslenmesi önerildi.
7. Erişilebilirlik Denetimlerinde Bağımsız Yaptırım
Kesilen cezaların uygulanmaması nedeniyle yaptırımların bağımsız kurumlara devredilmesi ve engelli otoparklarının işgaline verilen cezaların artırılması istendi.
8. Afet Durumlarında Kayıt Sistemi
Depremlerde engellilerin en fazla mağdur olan gruplardan biri olduğuna dikkat çekilerek, E-AFET Ulusal Engelli Afet Veri Kayıt Sisteminin kurulması ve kamu binalarında tahliye ekipmanlarının zorunlu hale getirilmesi talep edildi.
9. Eğitimde Fırsat Eşitliği
Rehabilitasyon derslerinin aylık 8 saatten 32 saate çıkarılması ve iptal edilen eğitim modüllerinin geri getirilmesi istendi. İşitme ve görme engelliler için ihtisas okulları açılması gerektiği vurgulandı.
10. Evde Sağlık Hizmetlerinin Genişletilmesi
Evde sağlık hizmetlerinin 7/24 modeline dönüştürülmesi, mobil fizyoterapi ve psikolojik destek hizmetlerinin yaygınlaştırılması talep edildi.
11. Evde Bakımda SGK Güvencesi
Bakıcıların sigortasız çalıştırılmasına son verilmesi, evde bakım hizmetinin sosyal yardım statüsünden çıkarılarak profesyonel bir istihdam modeli oluşturulması önerildi.
12. Engelliyi Çalışmaktan Vazgeçiren “Gelir Tuzağı”nın Kaldırılması
Engelli bireyin çalışarak elde ettiği gelirin, evde bakım desteği hesaplamasından muaf tutulması gerektiği vurgulandı. Dankaz, “Devlet çalışanı cezalandırmamalı, teşvik etmelidir.” dedi.
13. Adalete Erişimde İşaret Dili Zorunluluğu
Karakollarda ve mahkemelerde işitme engelli bireylerin kendini ifade edemediği belirtilerek, kadrolu ve nitelikli Türk İşaret Dili tercümanlarının 7/24 görev yapması talep edildi.
“Biz Bu Toplumun Yükü Değil, Değeriyiz”
Açıklamanın sonunda engelli bireylerin üretme arzusunun altı çizilerek, “Bizler bu ülkenin yükü değil, herkes gibi değeriyiz. Bizi yok sayamazsınız; çünkü biz hayatın ta kendisiyiz.” ifadesi öne çıkarıldı.