Avrupalı uçak üreticisi Airbus’ın, güneş kaynaklı yoğun radyasyonun A320 uçaklarında uçuş kontrol verilerini bozabileceğini tespit etmesinin ardından dünya genelinde binlerce uçak acil olarak yere indirildi. Şirket, özellikle yüksek irtifalarda artan radyasyon seviyelerinin uçak içi bilgisayarlarda veri sapmalarına neden olabileceğini belirterek geniş çaplı bir yazılım güncellemesi zorunluluğu açıkladı.
Airbus’ın uyarısı, ekim ayında ABD ile Meksika arasında uçan JetBlue Airways’e ait A320’nin ani irtifa kaybı yaşaması üzerine başlatılan teknik incelemenin ardından geldi. Olayda en az 15 yolcu yaralanmış ve uçak Florida’ya acil iniş yapmak zorunda kalmıştı. İncelemede, uçuş kontrol verilerinin güneşten gelen yoğun radyasyona karşı hassas hale geldiği ve belirli koşullarda bozulabildiği ortaya kondu.
EASA’dan Acil Uçuşa Elverişlilik Direktifi
Avrupa Birliği Havacılık Emniyeti Ajansı (EASA), bulgular üzerine A320 ailesi için “Acil Uçuşa Elverişlilik Direktifi” yayımladı. Direktif, uçak içi bilgisayarlarda daha önce yapılan bir yazılım güncellemesinin beklenmedik bir hassasiyet oluşturduğunu belirterek sorunun giderilmeden uçakların hizmete dönmesine izin verilmeyeceğini bildirdi. Dünya çapındaki havacılık otoriteleri de EASA’nın kararını takip ederek operatörlere aynı zorunluluğu getirdi.
Hindistan Sivil Havacılık Kurumu, ülkedeki 338 Airbus uçağının etkilendiğini açıklarken, American Airlines filodaki yaklaşık 340 uçağın güncellemeye ihtiyaç duyduğunu bildirdi. Asiana Airlines, geri çağırma sürecinden yalnızca 17 uçağının etkilendiğini duyurdu. Avrupa’da ise yaklaşık 2 bin 586 uçağın yazılım güncellemesine alınacağı kaydedildi.
Sorun nedeniyle birçok ülkede aksaklıklar ve uçuş iptalleri yaşanmaya başladı. Japonya’nın en büyük hava yolu şirketi, yalnızca bir günde 13 bin 500 yolcuyu etkileyen 95 uçuşu iptal ettiğini açıkladı.
A320 Ailesinin Tüm Modelleri Etkileniyor
Güvenlik riskinin A320 ile sınırlı olmadığı, aynı uçuş kumanda yapısına sahip A318, A319 ve A321 modellerinin de etkilendiği ifade edildi. Airbus’ın Fly-by-wire sistemiyle çalışan bu uçaklarda pilot komutları doğrudan mekanik bağlantılar yerine elektronik sinyallerle uçuş yüzeylerine iletiliyor.
Bu nedenle uçuş bilgisayarlarında yaşanabilecek veri bozulmalarının uçuş güvenliğini doğrudan etkileyebileceği belirtiliyor.
Bazı Uçaklarda Donanım Değişimi Gerekiyor
Küresel ölçekte Airbus’ın 11 bin 300 civarında tek koridorlu uçağı hizmet veriyor. Uzmanlara göre mevcut durum, şirketin 55 yıllık tarihinde karşılaştığı en geniş kapsamlı geri çağırmalardan biri olabilir.
Yaklaşık 5 bin 100 uçağın üç saatlik yazılım güncellemesiyle hizmete dönebileceği, ancak daha eski olan yaklaşık 1000 uçağın yerleşik bilgisayarlarının fiziksel olarak değiştirilmesi gerektiği ifade ediliyor. Bu sürecin ne kadar süreceği ise belirsizliğini koruyor.
