Covid döneminin etkileri hâlâ zihinlerde tazeyken, son dönemde artan vakalar ve farklı enfeksiyon haberleri toplumda tedirginlik yaratmıştı. Şimdi ise 1986’da İngiltere’de ortaya çıkıp yüzlerce can kaybına neden olan deli dana hastalığı Türkiye’de yeniden gündeme geldi. Ankara’da yoğun bakımda izlenen bir hastaya ön tanı konulmasının ardından, Bolu’da da benzer bir durum rapor edildi.
İKİ İLDE POZİTİF VAKA: TEDAVİ ALTINDALAR
Ankara Bilkent Şehir Hastanesi'nde deli dana şüphesiyle takip edilen bir hastanın ardından, Bolu’da da nörolojik belirtiler gösteren bir kadın hastaya test yapıldı. İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi’ndeki laboratuvar incelemeleri sonucunda vakanın “deli dana pozitif” olduğu bildirildi. Böylece iki şehirde görülen vakalar dikkatleri yeniden bu hastalığa çevirdi.
HASTALIK NASIL BULAŞIYOR?
Türkiye Gazetesi’ne konuşan Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Bülent Ertuğrul, hastalığın bulaşma yollarına dair şu bilgileri paylaştı: Deli dana enfeksiyonunun, hastalığı taşıyan hayvanların etinin ve özellikle sakatatlarının tüketilmesiyle, ayrıca enfekte hayvanların vücut sıvılarıyla temasla insana geçebildiğini aktardı. Uzman isim, “İki vakanın varlığı başka hastaların da ortaya çıkabileceği ihtimalini barındırıyor” uyarısında bulundu.
BELİRTİLER GEÇ ORTAYA ÇIKIYOR
Hastalığın kaynağında doğada bulunabilen prion adlı proteinler bulunuyor. Prof. Dr. Ertuğrul, prionların uzun yıllar sonra hastalık oluşturabildiğini vurgulayarak şunları söyledi:
“Hastalığın belirtileri bulaştığı anda hemen ortaya çıkmaz. Bulaştıktan yıllar sonra, 15-20 yıl hatta 30 yıl sonra ortaya çıkar. Deli dana hastalığı prion adı verilen anormal yapıdaki proteinlerin beyinde birikmesi sonucu gelişir. Beyin yapısının bozulmasına ve beyinin süngerleşmesine sebep olur. Bu yüzden süngerleşmiş beyin (BSE) olarak da adlandırılır. İlk olarak sığırlarda görülmüştür. İnsanlarda varyant Creutzfeldt-Jakob hastalığı (vCJD) adı verilen bir hastalıkla ilişkilidir. Her iki hastalık da ölümcül beyin hastalıklarıdır. Bazı durumlarda insandan insana da tükürük gibi vücut sıvılarıyla bulaşabilir”
Uzmanlar, hastalığın uzun kuluçka dönemine dikkat çekiyor. Prof. Dr. Ertuğrul ayrıca, “Örneğin şu anda enfeksiyon bulaşmış olan kişilerde hastalığın ortaya çıkışına kadar olan süre uzun olduğu için birçoğu başka sebeplerden hayatını kaybediyor” ifadelerini kullandı.
DELİ DANA BELİRTİLERİ NELER?
Erken dönemde psikiyatrik belirtiler öne çıkıyor. Prof. Dr. Ertuğrul’a hastalığın belirtilerini şöyle sıraladı:
-
Kafa karışıklığı ve oryantasyon bozukluğu
-
Odaklanma zorluğu
-
Düzensiz düşünme ve tutarsız konuşmalar
-
Halüsinasyonlar
-
Huzursuzluk ve ajitasyon
-
Ani öfke ve saldırganlık
-
Uyku düzeninde bozulma
Hastalığın ilerleyen aşamalarında ise yürüme güçlüğü, solunum problemleri, kalp fonksiyonlarında bozulma ve koma gelişebiliyor. Sonuç olarak, Prof. Dr. Ertuğrul “Ne yazık ki herhangi bir ilacı ve tedavisi yoktur” diyerek mevcut tıbbi duruma dikkat çekti.