Sağlık Bakanlığı’nın sağlık kurumlarına gönderdiği resmi “aşı uygulama talimatı”nda, aşının istenmeyen etkilerin takibini kolaylaştırmak için genellikle sol kola yapılması önerilmektedir. Bu yaklaşım, aşı sonrası bölgede oluşabilecek kızarıklık, şişlik veya ağrı gibi lokal reaksiyonların daha doğru ve düzenli takibini sağlamaktadır.
Uzmanlar, sol kol önerisinin herkesin sağ elini kullandığı varsayımına dayandığını, bunun yanı sıra bunun esas amacın yalnızca bir parçası olduğunu belirtmektedir. Temel hedef, kişinin günlük yaşamında aktif olarak kullandığı kolun aşıdan kaynaklanabilecek geçici etkiler nedeniyle işlev kaybına uğramasını önlemektir.
Bu nedenle bilimsel olarak kabul gören temel ilke, aşının dominant olmayan kola uygulanmasıdır. Sağ elini kullanan kişilere sol kol, sol elini kullanan kişilere ise sağ kol önerilmektedir. Böylelikle, kişi günlük yaşamda görevlerini daha rahat sürdürebilmekte ve olası ağrıların yaşam kalitesine etkisi en aza indirilmektedir.
Aşı Yapılan Kolda Neden Ağrı Oluşur?
Aşı uygulanan kolda meydana gelen ağrı, bağışıklık sisteminin doğal bir tepkisidir. Aşı içerisindeki antijenler vücuda enjekte edildiğinde, bağışıklık sistemi bu antijenleri tanımaya ve onlara karşı cevap oluşturmaya başlar. Bu süreçte bölgedeki kas dokusunda mikro düzeyde bir inflamasyon ortaya çıkar. Bu inflamasyon, kol ağrısı, hassasiyet, hafif sıcaklık artışı ve sınırlı hareket gibi belirtilere yol açabilmektedir.
Bu ağrı çoğunlukla 24–48 saat içinde azalır ve geçicidir. Sağlık personelleri ağrıyı azaltmak için kolun hafifçe hareket ettirilmesini, soğuk kompres uygulanmasını ve yeterli sıvı tüketilmesini önermektedir.
Şiddetli ve uzun süreli ağrı durumlarında ise sağlık kuruluşuna başvurulması tavsiye edilir ancak bu tür durumlar oldukça azdır.
Aşı Uygulamalarında Genel İlke Nedir?
Sol kolun önerilmesinin temel nedeni, genel nüfusta sağ el kullanımının daha yaygın olmasıdır. Bununla beraber, bilimsel açıdan değerlendirildiğinde, aşı uygulamasındaki en mantıklı yaklaşım, kişinin aktif olarak kullanmadığı kolun seçilmesidir.
Böylelikle ortaya çıkabilecek yan etkiler iş gücü kaybına veya günlük hareket kısıtlamalarına yol açmaz. Bu uygulama hem bireyin konforunu artırmakta hem de yan etkilerin doğru değerlendirilmesini kolaylaştırmaktadır.