Kumaş boyası hem endüstriyel hem de ev tipi kullanım için farklı çeşitlerde üretilmektedir. Kumaş boyaları sentetik yani kimyasal ya da doğal olabilmektedir. Kullanım amacına göre pamuk, yün, keten, ipek, polyester gibi farklı kumaş türlerine özel formüller geliştirilmiştir.
Kumaş boyaları yaratıcı ve işlevsel ürünlerdir fakat doğal ve güvenli ürünler tercih edilmelidir. Evde doğal yollarla yapılan boyalar sağlık açısından daha sağlıklıdır. Endüstriyel boyaların etiketleri dikkatle okunmalı ve güvenilir markalar kullanılmalıdır.
Evde Kumaş Boyası Nasıl Yapılır?
Doğal boyalar, bitkisel veya mineral kaynaklardan elde edilmektedir. Evdeki malzemelerle yapılabilecek bazı kumaş boyası örnekleri şunlardır:
· Soğan kabuğu: Kahverengi tonları
· Pancar: Pembe/kırmızı tonları
· Zerdeçal: Sarı tonları
· Lahana: Mavi/mor tonlar (asitli veya bazlı ortama göre değişebilir)
· Çay/kahve: Bej/kahverengi tonlar
Hazırlanışı
1. Bitkisel malzeme kaynar suda 30-60 dakika haşlanır.
2. Karışım süzülür, rengi alınmış su elde edilir.
3. Boyanacak kumaş bu suyun içine batırılır.
4. Daha kalıcı olması için sirke ya da tuz ile sabitleme yapılabilir.
5. Son olarak kurutulup yıkanır.
Sentetik (Hazır) Kumaş Boyası Nasıl Kullanılır?
Market veya mağazalarda satılan kumaş boyaları toz, sıvı veya sprey şeklinde olabilmektedir. Satın alınan kumaş boyalarının kullanımları genellikle şöyledir:
· Toz boya sıcak suyla eritilir.
· Tuz ya da sabitleyiciyle birlikte kumaş suya batırılır.
· Karıştırılarak belli süre bekletilir (genellikle 30-60 dakika).
· Ardından soğuk suyla durulanır ve kurutulur.
Kumaş Boyası Zararlı mıdır?
Doğal boyalar:
· Zararsızdır, cilde ve çevreye dosttur.
· Genellikle gıda boyaları gibi kabul edilebilir.
Sentetik boyalar:
· Bazı türleri zararlı olabilir, özellikle ucuz ve kalitesiz olanlar.
· İçerdikleri azo boyar maddeler, ağır metaller, formaldehit gibi kimyasallar cilt alerjilerine, solunum problemlerine veya uzun vadede toksik etkilere neden olabilmektedir.
· AB ve Türkiye'de birçok zararlı boya maddesi yasaklanmıştır. CE belgesi veya TSE damgası olan ürünler daha güvenilirdir.
· Hassas kişilerde temas dermatiti, göz/burun tahrişi gibi reaksiyonlara neden olabilmektedir.
· Özellikle doğrudan cilde temas edecek ürünlerde (giysi, yatak örtüsü vs.) özellikle dikkat edilmelidir.
