Psittacula Krameri
Yeşil papağanlar olarak bilinen Psittacula krameri, ana vatanı ve doğal yaşam alanları Afrika’nın Güneyi ve Güney Asya olan fakat anavatanları dışında da popülasyonlarını artırarak yerleşik hale gelen egzotik bir kuş türüdür.
Son yıllarda Türkiye'nin çeşitli şehirlerinde, özellikle Ankara'da parklar ve ağaçlık alanlarda sıkça görülen yeşil papağanlar renkli görüntüsü ve yüksek sesli ötüşleriyle dikkat çeken, tropikal kökenli bir kuş türüdür. Bu kuşlar göçmen değil yerleşik bir kuştur. Doğal olarak tropikal ve subtropikal iklimlerde yaşamaktadırlar.
Ankara’da Görüldükleri Yerler
Yeşil papağanlar, Ankara'nın birçok yeşil alanında gözlemlenmektedir. Özellikle Seğmenler Parkı, Kurtuluş Parkı, ODTÜ kampüsü, Gölbaşı ve Eymir Gölü çevresi, Anıtkabir, Altınpark, Botanik Park ve Cebeci Asri Mezarlığı gibi bölgelerde bu kuş türüne sıkça rastlanmaktadırlar. Yeşil papağanlar, Ankara'nın çeşitli parklarında ve ağaçlık alanlarında sürüler halinde dolaşmakta ve çıkardıkları seslerle dikkat çekmektedirler. Çankaya Köşkü gibi önemli yerlerde de beslenirken gözlemlenmişlerdir.
Şehre Uyum
Yeşil papağanlar, Ankara'nın kış aylarında soğuk iklimine rağmen şehir ortamına başarılı bir şekilde adapte olmuşlardır. Şehirdeki mikroklimatik özellikler ve özellikle binalardan kaynaklanan ısı ve yeşil alanların sağladığı barınma imkânları bu türün hayatta kalmasına yardımcı olmaktadır. Araştırmalar, yeşil papağanların Ankara'da ilk kez 1976 yılında gözlemlendiğini ve 1990'ların sonlarından itibaren popülasyonlarının belirgin şekilde arttığını göstermektedir.
Genel Özellikleri
Boyları kuyruklarıyla birlikte yaklaşık 40-42 cm civarında olan bu kuş türü, uzun sivri kuyrukları ile tanınmaktadır. Tüyleri genellikle parlak yeşildir. Erkek bireylerde boynun arkasından geçen ince siyah ve pembe renkli bir halka bulunurken bu özellik dişi bireylerde genellikle görülmez. Yaşam süreleri doğada yaklaşık 15-20 yıl olan yeşil papağanlar, kafeste bakıldıklarında uygun bakım şartları altında 25-30 yıla kadar yaşayabilmektedir.
Nasıl Beslenirler?
Beslenmeleri oldukça çeşitli olan bu kuş türü, doğal ortamlarında meyve, tohum, tahıl, çiçek ve ağaç kabukları ile beslenirler. Şehir ortamlarında ise çöp kutularından veya insanların verdiği yiyeceklerden de besin temin edebilirler. Özellikle meyve bahçelerinde zarar oluşturabilecek kadar etkili bir şekilde beslenebildiklerinden dolayı bazı ülkelerde ‘istilacı tür’ olarak sınıflandırılırlar.
Gagalarıyla güçlü tohumları kolayca kırabilmeleri, farklı bitki ve meyve türleriyle beslenebilmeleri ve ağaç kovuklarına kolayca yuva yapabilmeleri, bu papağanların şehir ortamına kolaylıkla adapte olabilmesini sağlamıştır.
Üreme
Topluluk hâlinde yaşayan ve oldukça sosyal olan yeşil papağanlar eşleşme sonrası ağaç kovuklarına yuva yaparlar. Dişiler genellikle üreme dönemlerinde ağaç kovuklarına 3-5 yumurta bırakır ve kuluçka süresi yaklaşık 3 hafta sürer. Yumurtadan çıkan yavrular, yaklaşık 6-7 hafta içinde yuvadan uçarak bağımsız yaşamaya başlar. Bu kuşların şehirlerde yeterli yuvalama alanı bulabildikleri sürece üreme başarıları yüksektir.
Davranış, İletişim ve Bakım
Sosyal bir tür olan ve sürüler halinde yaşayan bu kuşlar yüksek ve tiz seslerle haberleşirler. Bu sesler zaman zaman insan yerleşim alanlarında rahatsızlık yaratabilmektedir. Taklit yetenekleri gelişmiş olduğu için evcil olarak beslenen yeşil papağanlar, bazı kelimeleri öğrenebilmektedir fakat yüksek sesle ötüşleri ve geniş alana duydukları ihtiyaç nedeniyle bakımları oldukça zahmetlidir.
Kentleşme ile doğal yaşam alanları daralan birçok yerli kuş türüne kıyasla yeşil papağanlar, insanla iç içe yaşamayı başarabilen nadir egzotik kuşlardan biridir. Bu özellikleri sayesinde de ‘kent kuşları’ sınıfında yeni bir örnek oluşturmaktadır.
Biyoçeşitlilik ve Ekosistem Bakımından Psittacula Krameri
Avrupa'da Belçika, Almanya, Hollanda ve İngiltere gibi ülkelerde geniş koloniler oluşturan bu kuşların yerli kuş türleriyle rekabet ettikleri için biyoçeşitlilik üzerinde ve ekosistem dengesi açısından olumsuz etkiler doğurduklarına dair bilimsel çalışmalar bulunmaktadır. Aynı durum Türkiye için de söz konusudur. Yeşil papağanların Ankara'daki artan varlığı, yerli kuş türleriyle rekabet, tarım alanlarına zarar ve ekosistem dengesi üzerinde potansiyel etkiler yaratabilmektedir. Bu nedenle, popülasyonlarının izlenmesi ve gerekli durumlarda kontrol altına alınması önemlidir.
Bununla birlikte, şehir halkı tarafından sempatik ve renkli görünümleri nedeniyle olumlu karşılanmaları, popülasyonlarının kontrol altına alınmasını zorlaştırmaktadır. Hem biyolojik çeşitlilik hem de insan-doğa ilişkisi açısından oldukça öğretici bir örnek sunan yeşil papağanlar, doğaya uyum sağlama yetenekleriyle evrimsel başarılarının bir göstergesi olarak değerlendirilebilmektedir.
