HASAN GÖKHAN GÖKTÜRK
Dilimizdeki kimi kelimelerin genellikle yanlış kullanıldığını, yanlış yazıldığını görmekteyiz. Kilitlemek kelimesi de sıklıkla kitlemek şeklinde yazılmaktadır. Peki, Türk Dil Kurumu (TDK), kelimenin doğru yazılışı olarak hangisini önermektedir?
Türk Dil Kurumu güncel sözlüğüne göre kilitlemek kelimesinin anlamları:
- Anahtarla kilidi kapamak.
TDK’nin kilitlemek kelimesinin cümle içinde kullanımına verdiği örnek:
"Kapıyorum zannıyla kilitlemişim, diyordu." (Mithat Cemal Kuntay)
- Bir nesne veya bir kimseyi kilitli bir yere kapamak
TDK’nin kilitlemek kelimesinin cümle içinde kullanımına verdiği örnek:
“Bütün giyeceklerini dolaba kilitlemişler. Çocuğu bodruma kilitlemiş.”
- Karşılıklı çıkıntı ve girintileri olan şeyleri birbirine geçirmek, kenetlemek:
TDK’nin kilitlemek kelimesinin cümle içinde kullanımına verdiği örnek:
"Sırtüstü kerevete uzanarak iki elimin parmaklarını ensemde kilitledim." (Reşat Nuri Güntekin)
- Sıkıca tutmak:
TDK’nin kilitlemek kelimesinin cümle içinde kullanımına verdiği örnek:
"Zehra parmaklarıyla kadehini kilitledi." (Attilâ İlhan)
- Kapatmak:
TDK’nin kilitlemek kelimesinin cümle içinde kullanımına verdiği örnek:
"Hafızamı kilitlemiştim, maziyi hiç çıkaramıyordum, küflensin kalsın orada diyordum." (Aka Gündüz)
Kilitlemek kelimesi eğer yukarıdaki anlamlardan birini karşılamak maksadıyla kullanılacaksa doğru yazılışının kilitlemek şeklinde olması gerekmektedir. Kitlemek şeklinde kullanılması ise doğru değil, yanlış olacaktır.
Not: Türk Dil Kurumu, zaman zaman kelimelerin ve noktalama işaretlerinin yazılışında, kullanımında değişikliğe gidebilmektedir. İçeriğimizi güncel TDK yazım kılavuzunu referans alarak hazırladık.
