Küresel piyasalar, geçtiğimiz hafta ABD’nin mali görünümüne ilişkin belirsizlikler ve ek gümrük vergilerinin ekonomik faaliyetleri sekteye uğratabileceğine dair endişelerin etkisiyle yön bulmakta zorlandı. Özellikle Cuma günü ABD Başkanı Donald Trump’ın yeni tarifelerle ilgili açıklamaları, risk algısında yeniden artışa neden oldu.
Yatırımcıların gözü, bu hafta ABD’de açıklanacak büyüme verileri ve Fed’in Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC) toplantı tutanaklarına çevrildi. Küresel ekonomilerde belirsizlik sürerken, Washington’ın ticarette korumacı yaklaşımı, belirsizliğin daha da derinleşmesine yol açıyor.
ABD ile Çin arasında bir süredir geçerli olan geçici tarife anlaşması, piyasalardaki tansiyonun bir miktar düşmesini sağlasa da, Trump’ın Avrupa Birliği’ne (AB) yönelik yüzde 50 oranında yeni bir tarife getirme önerisi ve Apple’a üretimlerini ABD’ye taşımaması halinde yüzde 25 gümrük vergisi uygulanacağı tehdidi, piyasaları yeniden tedirgin etti.
Trump, 1 Haziran’dan itibaren AB’ye yüzde 50 tarife getirme önerisini dile getirirken, AB ile bir anlaşma arayışında olmadığını açıkça ifade etti. Görüşmelerin yavaş ilerlediğini belirten Trump, “AB uzun süredir ABD’ye çok kötü davranıyor. Bu birlik, ABD’ye zarar vermek ve fayda sağlamak için kuruldu” dedi.
Uzmanlar, Trump’ın ticaret tarifeleriyle ilgili sık değişen söylemlerinin küresel piyasalarda dalgalanmalara neden olduğunu ve bu durumun fiyatlamalarda belirsizlik yarattığını belirtiyor. Öte yandan Fed yetkilileri de geçen hafta yaptıkları açıklamalarda, artan gümrük vergilerinin enflasyonist baskılar doğurabileceğine dair uyarılarda bulundu.
Fed Yönetim Kurulu Üyesi Christopher Waller, yılın ilerleyen dönemlerinde faiz indirimi için hâlâ bir alan gördüğünü belirtirken, Chicago Fed Başkanı Austan Goolsbee ise kısa vadede faiz indirimleri için çıtanın yüksek olduğunu ifade etti. Ancak Goolsbee, önümüzdeki 10 ila 16 ay içinde daha düşük faiz oranlarının mümkün olabileceğini söyledi.
St. Louis Fed Başkanı Alberto Musalem ise, “Kısa vadeli enflasyon beklentilerinin uzun vadeli görünümü etkileyecek seviyelere ulaşmasını istemiyoruz. Bu, maksimum istihdam ve fiyat istikrarı hedeflerimizi zorlaştırabilir” açıklamasında bulundu.
Analistlere göre, 6-7 Mayıs tarihlerinde yapılan FOMC toplantısının bu hafta yayımlanacak tutanakları, piyasalar açısından kritik olacak. Ayrıca perşembe günü açıklanacak büyüme verileri ve cuma günü yayımlanacak kişisel tüketim harcamaları da piyasalarda yön belirleyici olabilir.
IMF Birinci Başkan Yardımcısı Gita Gopinath, bir röportajda ABD’nin mali açığının büyük olduğunu ve bu açığın mutlaka düşürülmesi gerektiğini söyledi.
Bu gelişmelerin gölgesinde, ABD 10 yıllık tahvil getirileri yaklaşık 8 baz puan artarak yüzde 4,52 seviyesine yükseldi. Emtia fiyatlarında ise karışık bir görünüm hâkimdi. Altının ons fiyatı, ABD’nin mali durumu ve artan ticaret gerilimi nedeniyle yüzde 4,81 yükselerek 3.358 dolara çıktı. Gümüşün ons fiyatı ise yüzde 3,75 artarak 33,49 doları gördü. Brent petrolün varili haftayı yüzde 0,7 düşüşle 64,5 dolardan kapattı. Dolar endeksi ise yüzde 2’lik düşüşle 99,1 seviyesine geriledi.
New York Borsasında Satış Baskısı
Geçen hafta New York borsasında negatif bir seyir hâkimdi. Haftalık bazda S&P 500 endeksi yüzde 2,61, Nasdaq yüzde 2,39 ve Dow Jones yüzde 2,47 değer kaybetti.
Trump, Truth Social’daki paylaşımında Apple CEO’su Tim Cook’a uzun zaman önce ABD’de satılacak iPhone’ların başka ülkelerde değil, ABD’de üretilmesi gerektiğini ilettiğini hatırlattı. Trump, “Eğer bu gerçekleşmiyorsa, Apple ABD’ye en az yüzde 25 gümrük vergisi ödemeli” dedi. Bu açıklamanın ardından Apple hisseleri yüzde 3 geriledi.
Veri tarafında ise işsizlik maaşı başvuruları 17 Mayıs haftasında 227 bine gerileyerek beklentilerin altında kaldı. Mayıs ayı imalat PMI verisi 52,3’e, hizmet sektörü PMI da 52,3’e yükselerek her iki veri de piyasa beklentilerini aştı.
19 Mayıs haftasında öne çıkan veriler arasında salı günü Dallas Fed imalat endeksi, dayanıklı mal siparişleri ve New York Fed tüketici güven endeksi yer alıyor. Çarşamba Richmond Fed sanayi endeksi ve FOMC tutanakları izlenecek. Perşembe günü büyüme verisi ve işsizlik başvuruları, cuma günü ise kişisel tüketim harcamaları, Michigan tüketici güven endeksi ve toptan stoklar açıklanacak. ABD piyasaları pazartesi günü Anma Günü nedeniyle kapalı olacak.
Avrupa Borsalarında Düşüş Eğilimi
Avrupa borsalarında geçtiğimiz hafta İngiltere dışında satış ağırlıklı bir seyir gözlemlendi. Trump’ın AB’ye yönelik tarife açıklamaları bölge borsalarında Cuma günü satış baskısını artırdı. Yatırımcılar bu hafta Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Christine Lagarde’ın yapacağı açıklamaları yakından takip edecek.
AB Komisyonu’nun Ticaretten Sorumlu Üyesi Maros Sefcovic, Trump’ın tehditlerine karşılık, “AB-ABD ticaret ilişkileri tehdit değil, karşılıklı saygıyla yürütülmeli” dedi. Almanya Dışişleri Bakanı Johann Wadephul de Trump’ın yüzde 50 gümrük tarifesi önerisine karşı çıkarak, bu tür uygulamaların her iki tarafa da zarar vereceğini belirtti. Danimarka Dışişleri Bakanı Lars Lokke Rasmussen ise gerekirse çıkarlarını korumaya hazır olduklarını ifade etti.
ECB’nin Nisan 2025 toplantı tutanaklarında, banka yetkililerinin enflasyon mücadelesinin sonuna yaklaşıldığını değerlendirdiği görüldü. Eurostat verilerine göre, Avro Bölgesi’nde yıllık enflasyon nisan ayında yüzde 2,2 oldu.
Almanya ekonomisi yılın ilk çeyreğinde yüzde 0,4 büyüyerek teknik resesyondan çıktı. DAX endeksi yüzde 0,49, Fransa CAC 40 yüzde 1,93, İtalya MIB 30 yüzde 2,90 değer kaybederken, İngiltere FTSE 100 yüzde 0,39 yükseldi.
Avrupa’da bu hafta ECB Başkanı Lagarde’ın konuşması, salı tüketici güven endeksi, çarşamba Almanya işsizlik oranı ve cuma Almanya enflasyon verileri izlenecek. İngiltere piyasaları pazartesi tatil nedeniyle kapalı olacak.
Asya’da Baskı Sürüyor
Asya borsalarında geçen hafta genel olarak satış baskısı görülürken, yalnızca Hong Kong pozitif ayrıştı. Bu hafta Trump’ın AB’ye yönelik tarifelerinin bölge üzerindeki etkileri ile Japonya ve Çin’den gelecek veriler takip edilecek.
Japonya Başbakanı Ishiba Shigeru, Trump’la yaptığı telefon görüşmesinde gümrük vergileri, güvenlik ve diplomasi konularını ele aldıklarını ve G7 Zirvesi’nde yüz yüze görüşmeyi umut ettiklerini ifade etti. Japonya Merkez Bankası Başkanı Kazuo Ueda ise uzun vadeli tahvil getirilerindeki artışı izlemeye devam edeceklerini açıkladı.
ABD Hazine Bakanı Scott Bessent ile Japonya Maliye Bakanı Katsunobu Kato, Kanada’daki G7 toplantısı sırasında ikili ekonomik ilişkileri ve dolar/yen kurunu görüştü. Kurun mevcut seviyesinin ekonomik temelleri yansıttığı konusunda mutabık kaldılar.
Çin’de ise ihracatçıların ABD dışındaki pazarlara yönelme eğiliminde olduğu görülüyor. Allianz Trade’in anketine göre, geçici tarife indirimlerine rağmen firmalar ABD’den uzaklaşmak istiyor. Morgan Stanley ise Çin için 2025 büyüme tahminini yüzde 4,2’den 4,5’e, 2026 tahminini ise yüzde 4’ten 4,2’ye yükseltti.
Japonya’da nisan ayında TÜFE aylık yüzde 0,4, yıllık yüzde 3,6 arttı. Çekirdek TÜFE ise yıllık yüzde 3,5 seviyesinde gerçekleşti.
