Osmanlı döneminde Ramazan ayında esnafın tuttuğu zimem defterleri (borç defterleri) durumu iyi olan hayırseverler tarafından kapatılırdı. Bu gelenek, yardım edenle edilen arasında gizliliği korurken, toplumsal dayanışmanın da en güzel örneklerinden biri olarak tarihe geçmiştir.
Zimem Defteri Nedir?
Zimem defteri, Osmanlı döneminde esnaf ve halk arasında kullanılan bir borç kayıt defteriydi. Özellikle Ramazan ayında, maddi durumu iyi olan hayırseverler, bu defterlerde kayıtlı borçları ödeyerek ihtiyaç sahiplerine destek olurdu.
Söz konusu gelenek, toplumsal dayanışmanın en güzel örneklerinden biri olarak kabul edilmektedir. Çünkü bu uygulama ile yardım gizli yapılır ve ihtiyaç sahiplerinin mahcubiyet hissetmemesi sağlanırdı.
Günümüzde Zimem Defteri Geleneğinin Yansımaları
Günümüzde de bu gelenek, farklı şekillerde yaşatılmaya devam ediliyor. Hayırseverler, bakkallardan, marketlerden veya küçük esnaftan zimem defterlerini talep ederek, borçları ödüyor ve ihtiyaç sahiplerine umut oluyor. Bu uygulama, özellikle Ramazan ayında daha da yaygınlaşıyor.
Modern dünyada bu gelenek, dijital platformlara da taşındı. Bazı hayır kuruluşları ve belediyeler, dijital zimem defteri oluşturarak, ihtiyaç sahiplerinin borçlarını kapatıyor. Böylece Osmanlı’dan miras kalan bu yardımlaşma geleneği farklı biçimlerde de olsa sürdürülmüş oluyor.
Zimem Defteri Geleneğinin Toplumsal Etkileri
Zimem defteri geleneği, toplumda yardımlaşma ve dayanışma bilincini artırdığı gibi küçük esnafa da adeta can suyu oluyor. Zimem defterinin kapatılması, Ramazan ayının ruhuna uygun bir şekilde, toplumsal dayanışmayı ve yardımlaşmayı destekliyor.
Bu gelenek, geçmişten günümüze uzanan bir iyilik mirası olarak, insanlığın en güzel değerlerini yansıtıyor. Ramazan'da bir iyilik yapmak isteyenler için zimem defteri geleneği, hem manevi hem de toplumsal bir fırsat sunuyor.
