Osteoporoz, halk arasında ‘kemik erimesi’ olarak bilinen ve kemik yoğunluğunun azalmasıyla beraber kemiklerin zayıf ve kırılgan hale geldiği kronik bir kemik hastalığıdır. Sağlıklı kemikler güçlü bir iç yapıya sahiptir ve mineral açısından oldukça zengindir. Fakat osteoporozda bu güçlü yapı bozulur, kemikler gözenekli hale gelir ve bu da kırık riskini önemli ölçüde artırır. En çok kalça, omurga ve bilek kemiklerinde kırıklarla sonuçlanır.
Osteoporoz, özellikle yaşlılarda ve menopoz sonrası kadınlarda görülür. Kadınlarda menopozla birlikte östrojen hormonunun azalması, kemik kaybını hızlandırmaktadır. Fakat erkeklerde de yaşlanmaya bağlı olarak kemik yoğunluğu azalabilir. Osteoporoz, yaşam kalitesini etkileyen fakat erken tanı ve önlemlerle kontrol altına alınabilen bir hastalıktır. Özellikle kadınlar, yaşlılar ve risk grubundaki bireyler bu konuda bilinçlenmelidir.
Osteoporozun Nedenleri Nelerdir?
Osteoporozun gelişiminde birçok faktör rol oynarken en bilinen nedenler şunlardır:
Yaş: Özellikle 50 yaş üzeri bireylerde risk daha yüksektir.
Cinsiyet: Kadınlar özellikle menopoz sonrasında, erkeklere kıyasla daha çok risk altındadır.
Hormonlar: Östrojen eksikliği kadınlarda, testosteron eksikliği ise erkeklerde kemik erimesine neden olabilir.
Genetik: Ailede osteoporoz öyküsü varsa risk yüksektir.
Beslenme: Kalsiyum ve D vitamini eksikliği kemik sağlığını olumsuz etkilemektedir.
Fiziksel Aktivite: Hareketsiz bir yaşam tarzı, kemiklerin zayıflamasına yol açar.
Sigara ve Alkol: Her ikisi de kemik yoğunluğunu azaltabilir.
İlaçlar: Kortikosteroidler gibi bazı ilaçların uzun süreli kullanımı osteoporoza neden olabilmektedir.
Osteoporozun Belirtileri Nelerdir?
Osteoporoz, genellikle belirti vermez ve ‘sessiz hastalık’ olarak adlandırılır. Ancak ilerlediğinde şu belirtilerle karşılaşılabilir:
· Sırt ve bel ağrısı
· Boy kısalması
· Kamburluk (kifoz)
· Küçük düşmelerde bile kemik kırıkları
Hastalığa Nasıl Tanı Konur?
Kemik Yoğunluğu Ölçümü (DEXA): En yaygın tanı yöntemidir.
Röntgen: İleri evrede kemik kayıplarını gösterebilir.
Kan Testleri: Kalsiyum, D vitamini ve hormon düzeyleri incelenebilir.
Osteoporozun Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Beslenme: Kalsiyum ve D vitamini açısından zengin besinlerle dengeli diyet
İlaçlar: Bifosfonatlar (kemik yıkımını yavaşlatır), hormon tedavileri (özellikle östrojen), D vitamini takviyeleri, denosumab, teriparatid gibi yeni nesil ilaçlar
Egzersiz: Ağırlık taşıyan ve dengeyi artıran egzersizler önerilir.
Yaşam Tarzı: Sigara ve alkolü bırakmak, düşmeleri önlemek için ev düzenlemeleri yapmak
Korunma Yolları Nelerdir?
· Genç yaşlardan itibaren sağlıklı beslenme ve egzersiz alışkanlığı kazanmak
· Menopoz sonrası düzenli kemik ölçümü yaptırmak
· Güneş ışığından faydalanmak (D vitamini için)
