Somatizasyon bozukluğu, kişinin herhangi bir fiziksel rahatsızlığı olmamasına rağmen ciddi bir hastalığa sahip olduğu düşüncesiyle sürekli kaygı yaşamasına neden olan psikiyatrik bir durumdur.
Bu rahatsızlık, bireylerin sık sık hastaneye gitmesine, farklı tanılar almasına ve gereksiz ilaç kullanımıyla yan etkilere maruz kalmasına yol açar. Tedavi edilmediği takdirde yaşam kalitesini önemli ölçüde düşüren bu bozukluk, bireyi adeta sağlık kuruluşlarına bağımlı hale getirebilir.
Somatizasyon Bozukluğu Nedir?
Somatizasyon bozukluğu, fiziksel bir hastalık olmamasına rağmen bedensel şikâyetlerin varmış gibi hissedilmesiyle ortaya çıkar. Hastalar genellikle baş ağrısı, göğüs ağrısı, mide rahatsızlıkları ya da kas ağrısı gibi semptomları yaşar ve bunların ciddi bir hastalığın işareti olduğuna inanır.
Bu nedenle sık sık doktora başvururlar; ancak yapılan tetkiklerde herhangi bir tıbbi bulguya rastlanmaz. Psikolojik kökenli olan bu rahatsızlık, kişinin bedenine karşı duyduğu aşırı odaklanma ile açıklanır.
Somatizasyon Bozukluğunun Belirtileri Nelerdir?
Somatizasyon bozukluğu, farklı kişilere göre değişen geniş bir belirti yelpazesine sahiptir. Fiziksel bir neden bulunmamasına rağmen hastalarda şu semptomlar görülebilir:
-
Rutin hayatı olumsuz etkileyen ve iş verimliliğini düşüren kas ağrıları
-
Mide yanması, bulantı, kusma, şişkinlik ve bağırsak sorunları
-
Ses kısılması, ani körlük, bayılma ya da felç benzeri durumlar
-
Adet düzensizlikleri, aşırı kanama, gebelik döneminde yoğun kusma nöbetleri
-
Çarpıntı, nefes darlığı, göğüs kafesinde ağrı ve baş dönmesi
Bu belirtiler, hastalığın teşhisinde önemli rol oynar. Çünkü detaylı muayeneler sonucunda fiziksel bir neden bulunamaması, sorunun psikolojik kökenli olduğuna işaret eder.
Somatizasyon Bozukluğunun Nedenleri Nelerdir?
Uzmanlara göre somatizasyon bozukluğunun en önemli nedenlerinden biri yoğun stres ve geçmişte yaşanan travmalardır. Zihin, bastırılan olumsuz duyguları ve çözülemeyen sorunları bedensel semptomlar aracılığıyla dışa vurur.
Normal şartlarda geçici olabilecek çarpıntı, baş ağrısı ya da mide rahatsızlıkları, bu bozukluğa sahip bireyler tarafından ciddi bir hastalık olarak değerlendirilir. Örneğin baş ağrısı yaşayan bir hasta bunu beyin tümörüne, kalp çarpıntısını ise kalp krizine yorar. Bu düşünce biçimi, kişiyi sürekli doktora başvurmaya iter ve kaygıyı daha da artırır.
Travmaların zihinde bastırılması ve zamanla tetiklenmesi, bu bozukluğun en temel mekanizmasını oluşturur. Dolayısıyla somatizasyon bozukluğu, bireyin yaşadığı stresin ve çözülmemiş duygusal yüklerin bedene yansıması şeklinde tanımlanabilir.
Somatizasyon Bozukluğunun Tedavi Süreci Nasıl İşler?
Somatizasyon bozukluğu yaşayan kişiler çoğu zaman psikiyatrik destek almayı en son seçenek olarak görür. Ancak doğru tedavi yöntemleriyle bu rahatsızlık kontrol altına alınabilir.
Psikoterapi: Hastanın yanlış inançlarını fark etmesi, travmalarıyla yüzleşmesi ve stresle başa çıkmayı öğrenmesi için en etkili yöntemdir.
İlaç Tedavisi: Özellikle kaygı ve depresyon belirtileri eşlik ediyorsa, psikoterapiye destek amacıyla ilaç kullanılabilir.
Erken Müdahale: Tanının gecikmesi, sürecin daha zor hale gelmesine neden olur. Erken tedavi ile hastanın yaşam kalitesi kısa sürede toparlanabilir.
Tedavi edilmeyen somatizasyon bozukluğu, bireyin işlevselliğini kaybetmesine ve yaşam kalitesinin ciddi şekilde düşmesine neden olur. Oysa doğru yöntemlerle desteklenen tedavi süreci, kişinin yeniden sağlıklı ve üretken bir yaşam sürmesine olanak tanır.
Somatizasyon Bozukluğuyla Yaşamanın Zorlukları Nelerdir?
Bu bozukluğa sahip bireyler genellikle hastanelere yakın yaşamayı tercih eder, gittikleri yerlerde acil durumlarda en yakın sağlık kuruluşuna nasıl ulaşacaklarını hesaplarlar. Bu durum, gündelik yaşamı büyük ölçüde kısıtlar.
Sosyal ilişkilerden iş hayatına kadar birçok alanda verimliliği düşüren rahatsızlık, tedavi edilmediğinde kronik bir hale gelebilir.
