Vücudun yaşamsal işlevlerini sürdürebilmesi için kanın damarlarda uygun bir basınçla dolaşması büyük önem taşır.
Kalbin pompaladığı kan, damarların iç yüzeyine belirli bir basınç uygular; bu basınç "tansiyon" olarak adlandırılır.
Tansiyon değerlerinin normalin üzerine çıkması ya da düşmesi, organlara yeterince oksijen taşınamamasına ve ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Genellikle sistolik (büyük) tansiyonun 90-120 mmHg, diyastolik (küçük) tansiyonun ise 60-80 mmHg aralığında olması beklenir. Bu nedenle düzenli tansiyon takibi yapmak ve ölçümlerin doğru şekilde yapılması büyük önem taşır.
Tansiyon ölçümü için piyasada iki temel cihaz türü bulunur: dijital tansiyon aletleri ve kulaklıklı (manuel) tansiyon cihazları.
Her iki cihazın da avantajları bulunsa da doğru sonuç alabilmek için ölçüm esnasında belirli kurallara dikkat edilmelidir.
Ölçümün sessiz bir ortamda yapılması, kişinin ölçümden önce en az 5 dakika dinlenmiş olması, ayakların yere paralel şekilde oturtulması ve kolu sıkan giysilerin çıkarılmış olması gibi unsurlar doğru tansiyon değeri elde etmek için önemlidir.
Doğru Tansiyon Ölçümü Nasıl Yapılmalı?
Tansiyonu en sağlıklı şekilde ölçebilmek için bazı önemli detaylara dikkat edilmesi gerekir.
Ölçüm sırasında konuşmamak, vücudu sıkan kıyafetler giymemek ve idrara sıkışık olmamak alınacak değerin doğruluğunu etkiler.
Tansiyon ölçerken kol serbest bırakılmalı, bacaklar çapraz olmamalı ve kişi rahat bir pozisyonda oturmalıdır.
Genellikle her iki koldan ölçüm yapıldığında benzer sonuçlar elde edilir. Ancak bazı bireylerde küçük farklar görülebilir.
Bu nedenle ilk ölçüm her iki koldan yapılmalı, daha yüksek çıkan kol esas alınarak takip edilmelidir şeklinde bir yaklaşım benimsenmektedir.
Koldan ve bilekten yapılan ölçümler, cihazın özelliklerine göre değişir. Her iki koldan doğru sonuç alınamayan durumlarda bacaklardan tansiyon ölçümü de yapılabilir.
Bazı sağlık kontrolü durumlarında hem koldan hem ayaktan ölçüm uygulanabilir.
Tansiyon Değerleri Ne Anlama Geliyor?
Tansiyon ölçüm sonucunda görülen iki farklı rakam, kalbin çalışma düzeni hakkında bilgi verir. Üstteki yüksek değer, kalbin kasıldığı sırada damar duvarına uyguladığı basıncı gösterirken, alttaki düşük değer kalp gevşediğinde oluşan basınç seviyesini ifade eder.
Manuel cihazlarla yapılan ölçüm daha deneyim gerektirdiği için genellikle sağlık çalışanları tarafından tercih edilirken, dijital tansiyon aletleri kullanım kolaylığı sayesinde evlerde yaygın olarak kullanılmaktadır.
Günlük tansiyon takibi gereken hastalar için dijital cihazlar oldukça pratiktir. Kişiler bu sayede kendi tansiyonlarını evde rahatça ölçebilir ve sonuçları not alarak takip edebilirler.
Özellikle bilekten ölçüm yapacak kişilerin dikkat etmesi gereken en önemli detaylardan biri de ölçüm öncesinde bilekteki saat gibi aksesuarların çıkarılmasıdır.
Tansiyon Ölçüm Zamanlaması Nasıl Olmalı?
Tansiyonun doğru şekilde ölçülmesi kadar, ne zaman ölçüldüğü de büyük önem taşır. Ölçümün her gün aynı saatte yapılması, alınan tansiyon ilacı varsa ölçümün ilaçtan önce yapılması önerilir.
Ayrıca yemek sonrası en az iki saat beklemek ve sigara veya kahve içiminin üzerinden en az 30 dakika geçmiş olması gerekir.
Doğru tansiyon ölçümü için kişi dik pozisyonda, ayakları yere basacak şekilde oturmalı ve kolun giysisi gevşek bir şekilde sıyrılmalıdır.
Ölçüm yapılacak kol, kalp seviyesine yükseltilmeli ve tansiyon aletinin manşonu damar hizasına gelecek şekilde sarılmalıdır.
Eğer manuel cihaz kullanılıyorsa stetoskop kulağa takılır ve atardamar üzerine hafifçe yerleştirilir. Manşon basıncı artırıldıkça çıkan sesler dikkatle dinlenir.
Seslerin ilk duyulduğu an sistolik basınca, seslerin kaybolduğu an ise diyastolik basınca işaret eder. Dijital ölçüm cihazlarında ise bilek hizasında yapılan ölçüm sonrası çıkan değer cihaz ekranında belirir ve bu değer, tansiyonun yorumlanmasını sağlar.
