Türkiye’de geçtiğimiz ay yaşanan aşırı sıcaklar, elektrik tüketimini tarihi seviyelere çıkardı. Uluslararası enerji düşünce kuruluşu Ember’in yeni analizine göre, temmuz ayında artan klima kullanımı elektrik şebekesinde ciddi bir yük oluşturdu.
Verilere göre, Türkiye’de her 1 derece sıcaklık artışı 0,77 gigavat ek elektrik üretim kapasitesi ihtiyacı doğuruyor. Bu da sıcaklığın 22 dereceden 32 dereceye çıkması halinde, artan talebi karşılayabilmek için Atatürk Hidroelektrik Santrali’nin üretim kapasitesine eşdeğer en az üç yeni santralin devreye girmesi gerektiği anlamına geliyor.
59 GWh ile Tarihi Tüketim Rekoru
Türkiye’de elektrik tüketimi, 28 Temmuz’da saatlik 59 gigavatsaat ile tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı. Bu tüketimin yaklaşık yüzde 18’i sadece soğutmadan kaynaklandı.
Yaz aylarında öğle saatlerinde (12.00-18.00) elektrik talebinin yüzde 10’dan fazlası klima kullanımına bağlı olarak gerçekleşti. Ember’e göre bu durum, soğutmanın artık “lüks bir tüketim değil, elektrik şebekesi için temel bir yük unsuru” haline geldiğini ortaya koyuyor.
Şebeke için En Büyük Çözüm Güneş Enerjisi
Artan talep, şebeke bileşenlerinde kısa süreli yüklenmelere yol açarak arıza ve kesinti riskini artırıyor. Raporda, bu riski azaltmanın en etkili yolunun güneş enerjisi olduğu vurgulanırken, Güneşin en yoğun üretim yaptığı saatlerin, aynı zamanda en sıcak saatlerle çakışması sayesinde artan klima kullanımının doğal şekilde dengelenebildiği belirtildi.
2024 yazında güneş enerjisi, elektrik talebinin en yüksek olduğu saatlerde ihtiyacın yüzde 20’sinden fazlasını karşıladı.
Soğutma Talebi Katlanarak Artacak
Türkiye’de yalnızca alan soğutmasına bağlı elektrik tüketimi 2023-2024 döneminde %19 artarak 10 teravatsaate çıktı. Bu miktar, yaklaşık 4 milyon elektrikli aracın yıllık şarj ihtiyacına denk geliyor. Mevcut eğilimin sürmesi halinde soğutma talebinin 2030’a kadar 2 katına, 2035’te ise 3,5 katına çıkması bekleniyor.
Elektrik Talebinde Yaz Ayları Öne Çıkıyor
Küresel iklim değişikliğinin etkisiyle Türkiye’de elektrik tüketim alışkanlıkları da değişti. 2008’e kadar en yüksek elektrik talebi kış aylarında görülürken, 2008 sonrasında zirve tüketimler yaz aylarına kaydı. 2025’te yaz ve kış arasındaki talep farkı, 2008’e göre 12 kat artış gösterdi.
“Klima Kullanımına Yönelik Kapsamlı Bir Envanter Çalışması Şart”
Ember Enerji Analisti Bahadır Sercan Gümüş, artan soğutma ihtiyacının enerji altyapısı üzerindeki baskısına dikkat çekerek şu değerlendirmede bulundu:
“Soğutma kaynaklı talebin büyüklüğünü daha iyi anlayabilmek ve olumsuz etkilerini azaltabilmek için klima kullanımına yönelik kapsamlı bir envanter çalışması yapılmalı. Enerji verimliliği politikaları güçlendirilmeli ve şebeke esneklik çözümleri yaygınlaştırılmalıdır.”
Gümüş ayrıca, Türkiye’nin güneş enerjisinden sağladığı yüksek üretim sayesinde artan soğutma ihtiyacını temiz ve sürdürülebilir şekilde karşılayarak şebeke üzerindeki baskıyı hafifletebileceğini dile getirdi.
