NECMETTİN KURUCU
Laboratuvarda doğan erkek maymun, yaşayan ve nefes alan uzun kuyruklu bir makak (Macaca fascicularis) oluşturmak için aynı maymun türünden genetik olarak farklı iki döllenmiş yumurtanın pluripotent kök hücrelerini kullanan eşi benzeri görülmemiş bir deneyin ürünü.
Bu, birden fazla döllenmiş yumurtanın birleşmesinden yapay olarak oluşan, dünyanın ilk yaşayan maymunu değil, ancak Çin ve Birleşik Krallık'taki araştırmacılara göre, aralarında en karışık veya kimerik olanıdır.
Bilimde bir hayvan 'kimera'sı, iki ebeveynden daha fazlasından türeyen hücrelerden oluşan tek bir organizmadır.
Bu özel hayvanın vücudunda, biri donör embriyodan, diğeri konakçı embriyodan olmak üzere iki ayrı kök hücre dizisinden oluşturulan hücreler ve dokular beyinde, kalpte, böbrekte, karaciğerde, gastrointestinal sistemde, testislerde ve hücrelerde belirgindi.
Bilim adamlarının canlı maymunda ölçtüğü 26 farklı doku türünden fazladan bağışlanan kök hücrelerin katkısı yüzde 21'den yüzde 92'ye kadar değişiyordu. Bu en yüksek yüzde beyin dokularında görüldü.
Önceki çalışmalar, daha önce canlı doğmuş ve sonlandırılmış maymun kimerik fetüsleriyle sonuçlanmıştı. Yavrular, çeşitli dokulara yüzde 0,1 ila 4,5 arasında düşük donör hücre katkısı içeriyordu.
En yeni kimerik maymun bu istatistikleri sudan düşürdü. Sadece on gün hayatta kalabildi, bu da kimerik maymunların devam eden sağlığının hâlâ çözülmesi gereken bir sorun olduğu anlamına geliyor.
Çin Bilimler Akademisi'nden (CAS) üreme mühendisi ve kıdemli yazar Zhen Liu , "Bu, bu alanda uzun süredir aranan bir hedeftir" diyor .
"Özellikle bu çalışma, nörolojik hastalıkların yanı sıra diğer biyotıp çalışmaları için daha kesin maymun modelleri oluşturmamıza yardımcı olabilir."
Donör kök hücreleri genetik olarak düzenlenebildiğinden, biyomedikal araştırmacılar gelecekte maymun modellerinde belirli hastalık sonuçlarını potansiyel olarak test edebilirler. Araştırmanın amacına bağlı olmakla birlikte, donör kök hücrelerinin herhangi bir hedef dokuya katkısı ne kadar yüksek olursa hastalık modeli de o kadar doğru olabilir.
Maymun Kimera
Canlı doğan kimerik maymunun üç günlükken gözlerinde ve parmaklarında yeşil floresan sinyalleri var.
2012 yılında ilk canlı kimerik maymunların varlığı rapor edildi ancak bu canlılardaki donör hücrelerin dokularına çok düşük oranlarda (sadece yüzde 4 civarında) katkı sağlandı.
Bu yeni kimerik maymunun parlayan katı dokuları bilim adamlarını sevindiriyor.
Çin'deki ekip, bir haftalık pluripotent kök hücre setini tüm hücre tiplerine farklılaşabilen bir donör setini haftalık maymun blastosist embriyolarına enjekte ettiğinde, bağışların yeşil floresan proteinle etiketlendiğinden emin oldular.
Bu şekilde, yavrularda yeşil renkte parlayan herhangi bir doku veya hücre, bağışlanan kök hücre dizisine açıkça bağlanabilecek.
Dikkatlice tasarlanmış bu embriyolar dişi makaklara nakledildiğinde, yalnızca altı canlı doğum gerçekleşti ve bu canlı maymunlardan yalnızca biri, yani erkek, vücudunun birçok bölgesinde kök hücreden türetilmiş doku gösterdi.
