Yaz mevsiminin sembolü haline gelen karpuz, serinletici etkisinin yanı sıra doğru tüketildiğinde sağlık açısından pek çok fayda sunuyor. VM Medical Park Pendik Hastanesi’nden Diyetisyen Gökçenur Kahraman, karpuzun yüksek glisemik indeksine dikkat çekerek, “Karpuzun yanına eklenecek az tuzlu beyaz peynir, kan şekeri dengesini korumaya yardımcı olur” dedi.
Yüksek Su İçeriğiyle Ferahlatıcı Bir Alternatif
Kahraman, karpuzun besleyici yapısını şu sözlerle özetleyerek, “Yaz sıcaklarında serinletici etkisiyle öne çıkan karpuzun yaklaşık yüzde 92’si sudan oluşur. Kalori bakımından düşük olmasına rağmen içerdiği C ve A vitaminleri, potasyum, magnezyum ve antioksidan etkisiyle bilinen likopen sayesinde oldukça değerli bir meyvedir” dedi. Tek bir ince dilim karpuzun yaklaşık 90 kalori içerdiğini de hatırlatan Kahraman, bu meyvenin yaz sofralarında yer bulmasının tesadüf olmadığını vurguladı.
Cilt ve Saç Sağlığına Katkı Sağlıyor
Karpuzun vitamin ve mineral yönünden zengin yapısı sayesinde bağışıklık sistemini desteklediğini belirten Kahraman, “C vitamini hücre yenilenmesini hızlandırırken, A vitamini cilt sağlığı için oldukça önemlidir. Aynı zamanda saçların güçlenmesine de katkıda bulunabilir” diye konuştu. İçeriğindeki potasyumun sıvı dengesini koruduğunu, magnezyumun ise metabolizma üzerinde önemli bir rol oynadığını belirtti.
Karpuzla Smoothie ve Salata Önerisi
Kahraman, karpuzun glisemik indeksinin yüksek olduğunu hatırlatarak, bu meyvenin ara öğünlerde dengeli biçimde tüketilmesini tavsiye ederek, “Karpuzu tek başına değil, birkaç ceviz veya bir avuç bademle tüketmek, kan şekerindeki ani yükselişleri önler. Ayrıca yanında beyaz peynir bulundurmak, tokluk hissinin süresini uzatır. Karpuz; nane, limon, yoğurt ile smoothie haline getirilebilir veya roka, zeytinyağı ve peynir ile salatalara eklenebilir” dedi.
Çekirdek ve Kabuğundaki Gizli Değerler
Karpuz çekirdeğinin çinko ve magnezyum bakımından zengin olduğunu ancak çiğ tüketiminin hassas kişilerde gaz yapabileceğini ifade eden Kahraman, fırınlanarak yenmesinin daha uygun olduğunu belirtti. Ayrıca karpuz kabuğundaki sitrülin adlı amino asidin spor sonrası kas ağrılarını azaltabileceğini de sözlerine ekledi.
Günlük Tüketim Ne Kadar Olmalı?
“Günde iki porsiyon karpuz tüketimi (yaklaşık 300 gram) genel olarak güvenlidir” diyen Kahraman, karpuzun beslenme düzeninde her gün değil, haftalık dengeli bir şekilde yer alması gerektiğini vurguladı. Farklı meyvelerden gelen vitamin ve fitokimyasallardan da faydalanmak için çeşitliliğin şart olduğunu belirtti.
Şeker Hastalarına Uyarı: Her Gün Tüketilmemeli
Karpuzun karbonhidrat oranının yüksek olmasından dolayı, diyabet hastalarının bu meyveyi ölçülü tüketmesi gerektiğine dikkat çeken Kahraman, “1 porsiyon karpuz yaklaşık 150 gramdır ve 10-12 gram karbonhidrat içerir. Kan şekerinde dengesizlik yaşayan bireyler için her gün tüketimi önerilmez. Protein veya sağlıklı yağ içeren besinlerle birlikte tüketmek daha uygun olur” dedi. Karpuzun aç karnına ya da geç saatlerde tüketilmemesi gerektiğini de ekledi.
Fazlası Zarar Getirebilir
Aşırı miktarda karpuz yemenin sindirim sisteminde rahatsızlıklara ve ani kan şekeri yükselmelerine yol açabileceğini aktaran Kahraman, “Fazla tüketim; şişkinlik, gaz, ishal gibi sorunlara neden olabilir. Ayrıca uzun vadede kilo alımına da yol açabilir” uyarısında bulundu.
Böbrek Hastaları için Özel Uyarı
Potasyum oranı nedeniyle karpuzun, böbrek hastaları için dikkatli tüketilmesi gereken bir meyve olduğunun altını çizen Kahraman, “1 porsiyon karpuz yaklaşık 168 mg potasyum içerir. Böbrek rahatsızlığı olan bireylerde potasyum birikimi ciddi sorunlara neden olabilir. Bu nedenle kişisel diyet planı şarttır” diye konuştu.
Karpuz ve Peynir Uyumu: Lezzetli ve Dengeli Seçenek
Kahraman, karpuzun yüksek şeker içeriği nedeniyle yanında protein ve yağ içeren besinlerle tüketilmesinin kan şekerini dengede tutmaya yardımcı olduğunu belirterek şu önerilerde bulundu:
“Karpuzla birlikte az tuzlu beyaz peynir, lor peyniri veya çiğ badem, fındık gibi sağlıklı yağ kaynakları tercih edilebilir. Nane ve fesleğen gibi aromatik yeşilliklerle birlikte sunulması ise yaz sofralarına hem lezzet hem de sağlık katacaktır.”
