Emeklilik sistemi giderek daha esnek bir yapıya kavuşurken, sabit yaş formülünden uzaklaşılarak kişinin sosyal ve mesleki geçmişine göre özel emeklilik yolları sunuluyor. Kurum, farklı koşullara sahip sigortalıların haklarını daha kolay kullanabilmesi için yönlendirici rehberlik süreçleri de oluşturdu.
Engellilere özel emeklilik hakkı: Yaş şartı aranmıyor
%40 ve üzerinde engel raporu olan bireyler için yaş sınırı artık geçerli değil. Bu gruptaki vatandaşlar, yalnızca 3600 prim günü ve 15 yıllık sigortalılık süresiyle emekli olabiliyor. Uygulama, hem doğuştan engeli bulunan bireyleri hem de sonradan engellilik durumu gelişenleri kapsıyor. Ayrıca bu kişiler emekli olduktan sonra istedikleri takdirde çalışmaya devam edebiliyor ve maaşlarında herhangi bir kesinti olmuyor. Bu durum, hem gelir kaygısını azaltıyor hem de üretkenliğini sürdürmek isteyen bireyler için destekleyici bir yapı oluşturuyor.
Ağır sağlık sorunu olanlara malulen emeklilik kolaylığı
Çalışma yaşamı sırasında sağlık durumunu kaybeden sigortalılar için tanınan malulen emeklilik hakkı da genişletildi. En az %60 oranında iş gücü kaybı tespit edilen bireyler, yalnızca 1800 prim günüyle ve 10 yıl sigortalılık süresiyle emekli olabiliyor. Ancak başkasının bakımına ihtiyaç duyan bireyler için 10 yıl şartı aranmıyor. Bu haktan faydalanabilmek için gerekli sağlık raporlarının, SGK tarafından yetkilendirilmiş sağlık kuruluşlarından alınması gerekiyor. Emekli olduktan sonra çalışmaya devam edilmesi durumunda ise maaş kesintisi uygulanıyor. Bu nedenle düzenleme, yalnızca çalışamayacak düzeyde sağlık kaybı yaşayanlar için gelir güvenliği sağlamayı hedefliyor.
Doğum borçlanmasıyla kadınlara erken emeklilik avantajı
Kadın sigortalılara tanınan doğum borçlanması hakkı da erken emekliliğin önünü açan önemli araçlardan biri haline geldi. 3 çocuğa kadar yapılan borçlanmalarla toplamda 2160 güne denk gelen, yani yaklaşık 6 yıllık bir prim kazanımı sağlanabiliyor. Bu süreç yalnızca çocukların doğumu sigorta başlangıcından sonra gerçekleşmişse geçerli oluyor. Doğum borçlanması, hem eksik prim günlerini tamamlamaya hem de emeklilik yaşını geriye çekmeye olanak tanıyor. Özellikle EYT sınırında olan ya da yaşa takılan kadınlar için stratejik önem taşıyor. SGK, bu hakkın kullanımında danışmanlık sağlayarak kadın sigortalıları yönlendiriyor.
Askerlik süresi emeklilik tarihini öne çekiyor
Askerlik hizmetini tamamlamış erkek sigortalılar için de emeklilik planlarını değiştirecek bir uygulama söz konusu. Askerlik borçlanması ile yalnızca prim gün sayısı artırılmıyor; aynı zamanda sigorta başlangıç tarihi de geriye çekilebiliyor. Bu değişiklik, emeklilik yaşı açısından büyük fark yaratabiliyor. Askerlik süresinin sigorta başlangıcından önce olması halinde borçlanılan gün kadar erken tarihe çekilen giriş, kişiyi daha erken emekli olma hakkına taşıyabiliyor. Özellikle EYT kapsamında mağduriyet yaşayanlar için bu düzenleme, kilit bir çözüm sunuyor.
Yeni model bireysel çözümler sunuyor
Sosyal güvenlik sisteminde artık herkese tek tip bir emeklilik hesabı uygulanmıyor. SGK, bireysel duruma özel değerlendirmelerle kişiye uygun emeklilik planlaması yapılmasını mümkün hale getirdi. Böylece yaş, tek başına belirleyici kriter olmaktan çıktı. Sağlık durumu, cinsiyet, sosyal sorumluluklar ve hizmet geçmişi gibi çok sayıda faktör, emeklilik tarihini etkileyen unsurlar haline geldi. Bu esnek yaklaşım, çalışanların emeklilik haklarına daha erken ulaşabilmesinin önünü açarken, aynı zamanda sosyal adaleti destekleyen bir model oluşturuyor.
Yeni sistemle birlikte vatandaşların SGK üzerinden kendi durumlarını sorgulayıp hangi emeklilik türüne uygun olduklarını öğrenmeleri kolaylaştı. Kurumun internet sistemi üzerinden yapılan başvurularla, bireyler kendi koşullarına göre erken emeklilik fırsatlarını değerlendirebiliyor.
