Türkiye genelinde vatandaşların evlerinde sakladığı altının toplam değerinin yaklaşık 500 milyar doları bulduğu tahmin ediliyor.
İstanbul Kuyumcular Odası (İKO) Başkanı Mustafa Atayık, bu potansiyelin ekonomiye kazandırılması adına "Altınbank" isimli yeni bir banka kurulmasını gündeme taşıdı.
Atayık, bu öneriyle birlikte hem ithalatın hem de cari açığın azaltılabileceğini vurguladı.
Mustafa Atayık, yastık altı altının miktarının 5 bin ton civarında olduğunu belirterek, “Altının kilogram fiyatı 107 bin dolar seviyelerinde. Bu hesapla evlerde tutulan altınların değeri 500 milyar doların üzerine çıkıyor” ifadelerini kullandı.
Dünya Altın Konseyi verilerine atıfta bulunan Atayık, yıllar içinde farklı kaynakların bu miktarı 6.500 ila 7.000 ton arasında gösterdiğini, ancak içinde kişisel ve duygusal değeri olan altınların sistem dışında kalması gerektiğini söyledi.
20 milyonun üzerindeki hane sayısını ve Türkiye’nin yaklaşık 85 milyonluk nüfusunu dikkate alarak yapılan tahminlerin gerçekçi olduğunu belirten Atayık, söz konusu altın rezervinin doğru değerlendirilmesi hâlinde ülke ekonomisi için önemli bir kaynak olabileceğini dile getirdi.
Öte yandan, Atayık, Türkiye'nin altın ithalatının sadece yüzde 40-50’sinin kuyumculuk sektöründe kullanıldığını açıkladı.
Söz konusu oranla sektördeki hammaddenin kilogram başına 2.500 ile 5.000 dolar arasında katma değer üretildiğini, bu durumun da mücevher ihracatına doğrudan katkı sağladığını söyledi.
Altın Madencileri Derneği verilerine göre, Türkiye'de halihazırda 18 farklı altın madeni sahasında üretim gerçekleştiriliyor.
Bu kapsamda 2023 yılında 35,5 ton, 2024'te ise 32,2 tonluk altın üretimi yapıldığını belirten Atayık, iç piyasadaki üretim ve hurda altın dönüşümünün artmasıyla ithalata duyulan ihtiyacın azalabileceğini vurguladı.
Sadece kuyumculuk sektörü için yılda ortalama 170 ila 200 ton arası ithalata gereksinim duyulduğunu ifade etti.
Yastık altındaki altının sisteme kazandırılması için vatandaşın güven duygusunun artırılması gerektiğini belirten Atayık, “Vatandaşlar genellikle geçmişte alışveriş yaptığı ve güven duyduğu kuyumcuları tercih ediyor. Bu nedenle kuyumcuların sürece daha aktif şekilde dahil edilmesini öneriyoruz” dedi.
İKO tarafından geliştirilen ve Hazine ve Maliye Bakanlığı’na sunulan “Yastık Altı Altın Yatırımları Sistemi (YAY-SİS)” projesiyle bu hedefe ulaşılabileceğini belirten Atayık, sistem kapsamında kuyumcuların, kendi sermaye gücüne göre kamu bankalarıyla iş birliği yaparak kredilendirme işleyişine dahil olabileceğini aktardı.
YAY-SİS projesiyle birlikte altınların gerçek değerinin tespiti için ekspertiz hizmeti verileceğini dile getiren Atayık, kuyumcuların has altın oranlarını belirleyerek bankalarla vatandaş arasında köprü görevi göreceğini ifade etti.
Atayık, “Bu sistemde, kuyumcular vatandaş adına bankaya has altın karşılığını aktaracak, bankalar da getiriyi taahhüt ederek işlemi tamamlayacak” açıklamasında bulundu.
Altınların sistem üzerinden gram brüt ağırlığı ve has karşılıkları otomatik olarak hesaplanacak, uzman değerlendirmeleriyle birlikte liste haline getirilecek. Böylece vatandaş, elindeki altının piyasa karşılığını şeffaf şekilde görebilecek.
Bu süreçte kuyumcuların rolünün kritik olduğunu vurgulayan Atayık, “Sistemin tüm kuyumcuları kapsamasıyla birlikte, sektörün ekonomik gücü ve vatandaşla kurduğu samimi ilişki sayesinde yastık altındaki altınlar ekonomiye kazandırılabilir” dedi.
YAY-SİS’in yanı sıra, Atayık, Altınbank adında uzmanlık alanı altın olan bir ihtisas bankası kurulmasını da önerdi.
Bu bankanın sektöre özel çözümler sunacağını belirten Atayık, “Altınbank, ithalat, cari açık, yatırım, standardizasyon ve yastık altı altın gibi birçok soruna tek merkezden çözüm sunabilir” dedi.
Altınbank’ın kuyumcu odaları ve dernekleri bünyesinde kooperatif yapısıyla kurulabileceğini belirten Atayık, bu bankanın kamu desteğiyle faaliyete geçmesinin sektörün tamamını olumlu yönde etkileyeceğine inandığını söyledi.
Ayrıca, bu banka sayesinde hurda altın dönüşümünün artacağını, kuyumcuların da altın teminatlı kredi ihtiyaçlarını daha kolay karşılayabileceğini vurguladı.
Son olarak Atayık, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) ile başvuru sürecine ilişkin teknik ve yasal hazırlıkların devam ettiğini belirterek, Altınbank'ın kurulmasının ülke ekonomisine büyük katkı sağlayacağını ifade etti.
