Türkiye Yeşilay Cemiyeti, son yıllarda dijital platformlarda yayımlanan Türk dizi ve filmlerindeki alkol, tütün ve uyuşturucu içeriklerinin sunum biçimlerini mercek altına aldı.
Yapılan araştırmada, incelenen yapımların üçte ikisinde bağımlılık unsurlarına rastlandığı ortaya kondu.
Yeşilay’dan yapılan açıklamada, 105 yıldır bağımlılıklara karşı toplumda farkındalık yaratmayı ve sağlıklı nesiller yetiştirmeyi amaçlayan kurumun, Türk dizi ve filmlerindeki bu içeriklere dikkat çekmek için yeni bir bilimsel çalışmayı hayata geçirdiği belirtildi.
Araştırmanın detayları, Yeşilay’ın uluslararası hakemli bilimsel dergisi Addicta: The Turkish Journal on Addictions’ın eylül sayısında yayımlanan "Video Platformlarındaki Yeni Tehlike: Türk Dizi ve Filmlerinde Alkol, Tütün ve Uyuşturucu Görsellerinin İçerik Analizi" başlıklı makalede yer aldı.
Açıklamada, çalışmanın dijital platformlarda yer alan bağımlılık unsurlarının sunum biçimlerini gözler önüne serdiği ve bu temsillerin toplum üzerindeki etkilerine ışık tuttuğu vurgulandı.
Dizi ve Filmlerin Üçte İkisinde Bağımlılık Unsurları Tespit Edildi
Araştırmada, 1 Ocak 2023 ve sonrası dijital platformlarda yayımlanan, Türkiye yapımı en popüler 10 film ve 10 dizi 304 zaman dilimine bölünerek detaylı olarak incelendi.
Açıklamada, şu bulgular paylaşıldı:
"Filmlerde, alkol unsurlarının tüm filmlerde, tütün gösterimi 10 filmden 6'sında, uyuşturucu madde ise 10 filmden 2'sinde görüldü.
Analiz edilen 304 zaman diliminin yaklaşık üçte ikisinde (yüzde 64,47) alkol, tütün ve madde arasında en az bir bağımlılık unsuruna rastlandı.
Alkol kullanımı veya alkolle ilişkili imge yüzde 50,3 oranında, tütün kullanımı veya tütünle ilişkili imge yüzde 28,9 oranında, uyuşturucu kullanımı veya ima edilen sahneler ise yüzde 0,99 oranında yer aldı.
İçeriklerin yüzde 15'inde her bir beş dakikalık dilimde en az bir bağımlılık unsuruna rastlanırken, değerlendirilen dilimlerin tamamında bu tür imgelerden tamamen arınmış hiçbir içerik olmadığı görüldü.
Platformlar, türler veya film-dizi ayrımı arasında ise anlamlı bir fark bulunamadı. Bu oranlar hem yerli hem uluslararası çalışmalarla kıyaslandığında, Türkiye'deki dijital platformlarda alkol ve tütün içeriklerinin uluslararası ortalamanın üzerinde olduğunu gösterdi."
Araştırma, Türkiye’de dijital platformlarda yer alan film ve dizilerde alkol ve tütün kullanımının oldukça yaygın olduğunu, sahnelerin çoğunlukla özendirici ve olumlu bir çerçevede sunulduğunu ortaya koydu.
Ayrıca, uyuşturucuya dair dolaylı göndermelerin de artış gösterdiği ve bu tür sahnelerin özellikle genç izleyiciler üzerinde riskli davranışları meşrulaştırıcı etkiler yaratabileceği vurgulandı.
"Medya Kuruluşları Bağımlılıkları Özendirmemeli"
Yeşilay Genel Başkanı Mehmet Dinç, konuyla ilgili açıklamasında şunları söyledi:
"Medya ve dijital platformlar, gençlerimizin davranışlarını ve alışkanlıklarını şekillendiren güçlü araçlar haline geldi. Ancak bu mecraların, riskli davranışların ve zararlı alışkanlıkların normalleştiği alanlara dönüşmemesi gerekiyor."
Dinç ayrıca şu ifadeleri kullandı:
"Yaptığımız araştırmalar şu bulguyu ortaya koyuyor. Son dönemlerde dizilerde, filmlerde ve dijital içeriklerde artan alkol, tütün ve madde kullanım sahneleri, gençlerimizin bu davranışları doğal ve sıradan bir yaşam biçimi olarak algılamasına yol açabiliyor.
Yeşilay olarak başlattığımız Bağımsızlık Seferberliği, bağımlılıklarla mücadelede farkındalığı artırmayı hedefliyor.
Bu süreçte, medyanın ve eğlence endüstrisinin sorumluluk bilinciyle hareket etmesi, sağlıklı nesillerin yetişmesi için kadar hayati derecede önem taşıyor.
Ekranlar artık sadece eğlence değil, sorumluluk alanıdır. Zira her sahne, her diyalog bir zihne dokunuyor. Unutmayalım, bir sahneyle bir hayat değişebilir."
