Küresel piyasalar, ABD ile Çin arasında yeniden alevlenen ticaret savaşlarının etkisiyle haftaya olumsuz bir başlangıç yaptı.
Geçen hafta ABD Başkanı Donald Trump, 1 Kasım’dan itibaren Çin’e yönelik mevcut vergilere ek olarak yüzde 100 gümrük tarifesi uygulanacağını ve kritik yazılım ihracatına da kısıtlama getirileceğini açıkladı.
Trump, Asya-Pasifik Ekonomik İşbirliği (APEC) Zirvesi kapsamında Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile planlanan görüşmesini iptal etmediğini belirtti.
Ancak daha sonra yaptığı açıklamada, Çin’le ilgili endişelere gerek olmadığını ifade ederek, ilişkilerin yeniden dengeleneceğini söyledi.
ABD Başkanı, “Saygıdeğer (Çin Devlet Başkanı Şi Cinping) Başkan Şi sadece kötü bir an yaşadı. O da ülkesinin bunalıma girmesini istemiyor, ben de istemiyorum. ABD Çin'e zarar vermek değil, yardım etmek istiyor” ifadelerini kullandı.
Trump’ın yeni gümrük kararlarına rağmen Çin cephesinden gelen açıklamada, nadir toprak elementlerine yönelik ihracat kontrollerinin uluslararası yükümlülükler çerçevesinde ve tamamen meşru olduğu vurgulandı.
Pekin yönetimi, geçen hafta dünya arzının büyük bölümünü elinde bulundurduğu bu elementler için yeni ihracat kısıtlamaları getirdiğini duyurmuştu.
ABD-Çin hattında tırmanan gerilim, yatırımcıların risk iştahını önemli ölçüde düşürdü. Trump’ın açıklamaları sonrası kripto para piyasalarında sert satış dalgası yaşandı.
Bu hafta gözler, Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Dünya Bankası tarafından Washington’da gerçekleştirilecek toplantılara çevrildi.
Öte yandan, ABD’de hükümetin kapalı kalmaya devam etmesi de belirsizlikleri artırıyor.
Basına yansıyan bilgilere göre, federal çalışanların işten çıkarılmasına başlandı. ABD Merkez Bankası (Fed), sanayi üretimi ve kapasite kullanım oranı verilerinin hükümetin kapanması nedeniyle açıklanamayacağını duyurdu.
ABD Çalışma İstatistikleri Bürosu (BLS) ise, hükümetin kapanmasına karşın Eylül ayı Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) verisinin 24 Ekim’de yayımlanacağını bildirdi.
Ekonomik verilere ek olarak, Fed yetkililerinin açıklamaları da yakından takip ediliyor.
Fed Yönetim Kurulu Üyesi Christopher Waller, faiz indirimlerini desteklediğini ancak karmaşık ekonomik sinyaller nedeniyle temkinli olunması gerektiğini dile getirdi.
St. Louis Fed Başkanı Alberto Musalem de iş gücü piyasasındaki zayıflamaya karşı ek faiz indirimlerine açık olduğunu ancak dikkatli adımlar atılması gerektiğini söyledi.
Piyasalarda Fed’in Ekim ayında faiz indirimi yapmasına kesin gözüyle bakılıyor.
Jeopolitik cephede ise Hamas ile İsrail arasında sağlanan ateşkesin ardından Gazze’ye insani yardım tırları girmeye başladı.
Bugün gerçekleştirilecek “Şarm el-Şeyh Barış Zirvesi”nden çıkacak sonuçlar da yatırımcıların gündeminde yer alıyor.
Michigan Üniversitesi tarafından açıklanan tüketici güven endeksi, Ekim ayında 55 puana gerilese de beklentilerin üzerinde gerçekleşti.
Kısa vadeli enflasyon beklentisi yüzde 4,7’den yüzde 4,6’ya inse de hâlâ yüksek seviyelerde seyrediyor. Uzun vadeli enflasyon tahmini ise yüzde 3,7’de sabit kaldı.
Artan küresel risk algısı, altın fiyatlarını rekor seviyeye taşıdı. Ons altın sabah saatlerinde 4 bin 78 dolara yükseldi.
ABD’de enflasyon beklentilerinin gerilemesiyle 10 yıllık tahvil faizi yüzde 4,03’e düşerken, dolar endeksi yüzde 0,1 azalarak 98,9 seviyesine indi.
Brent petrolün varili ise yüzde 2 artışla 63,3 dolardan işlem görüyor.
ABD Borsaları Sert Düştü
Geçen hafta Cuma günü, Dow Jones yüzde 1,90, S&P 500 yüzde 2,71 ve Nasdaq yüzde 3,56 oranında geriledi. Ancak ABD vadeli endeksleri yeni haftaya sınırlı yükselişle başladı.
Kurumsal tarafta, Qualcomm hisseleri Çin’de başlatılan tekelleşme karşıtı soruşturma nedeniyle yüzde 7,3 düşüş kaydetti.
Avrupa Piyasaları da Negatif
Avrupa’da da hafta sonuna girilirken satış baskısı hakimdi. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, kısa süre önce istifa eden Sebastien Lecornu’yu yeniden başbakan olarak atadı ve yeni hükümetin kurulduğunu açıkladı.
Cuma günü İtalya’da FTSE MIB 30 yüzde 1,74, İngiltere FTSE 100 yüzde 0,86, Fransa CAC 40 yüzde 1,53 ve Almanya DAX 40 yüzde 1,5 oranında değer kaybetti.
Yeni haftada Avrupa vadeli endeksleri karışık bir tabloyla açıldı.
Uzmanlara göre, Avrupa’daki siyasi gelişmelerin piyasa yönü üzerinde belirleyici olması bekleniyor.
Asya Piyasaları Baskı Altında
Trump’ın açıklamaları sonrasında New York borsalarındaki satış dalgası Asya’ya da sıçradı.
Analistler, Asya piyasalarındaki gerilemenin ABD-Çin ticaret geriliminin süreceğine dair endişelerden kaynaklandığını belirtiyor.
Makro veriler cephesinde Çin’de Eylül ihracatı yüzde 8,4 artarak beklentileri aştı, ağustos ayında bu artış yüzde 4,8 olarak kaydedilmişti.
Kapanışa doğru Şanghay bileşik endeksi yüzde 1,3, Hong Kong Hang Seng endeksi yüzde 3,5 ve Güney Kore Kospi endeksi yüzde 1,6 düşerken, Japonya borsası tatil nedeniyle kapalı kaldı.
Yurt İçinde Gözler Cari Denge Verisinde
Cuma günü Borsa İstanbul satış ağırlıklı bir seyir izledi. BIST 100 endeksi günü yüzde 0,06 düşüşle 10.720,36 puandan kapattı.
Vadeli işlemler piyasasında (VİOP) BIST 30 ekim vadeli kontratlar da yüzde 2,9 değer kaybetti.
Dolar/TL ise haftayı yüzde 0,2 artışla 41,8390 seviyesinde tamamlarken, haftanın ilk işlem gününde 41,8230 civarında yatay seyrediyor.
Analistler, bugün ödemeler dengesi verilerinin yurt içi piyasaların ana gündemi olduğunu, küresel veri takviminin ise sakin geçtiğini belirtti.
Teknik açıdan BIST 100 endeksinde 10.600 ve 10.500 seviyeleri destek, 10.900 ve 11.000 seviyeleri ise direnç konumunda değerlendiriliyor.
AA Finans Ödemeler Dengesi Beklenti Anketi’ne göre ekonomistler, Ağustos ayında cari işlemler hesabının 5 milyar 472 milyon dolar fazla vereceğini, 2025 yılı genelinde ise 21 milyar 125 milyon dolar açık beklediklerini bildirdi.
