Amiyotrofik Lateral Skleroz (ALS), merkezi sinir sisteminde yer alan ve kas hareketlerini kontrol eden motor nöronların hasar görmesiyle kaslarda zayıflama, erime (atrofi) ve felce yol açan nörolojik bir sinir sistemi hastalığıdır. ALS’de zihinsel fonksiyonlar çoğunlukla korunur fakat vücudun hareket yeteneği zamanla kaybolur.
Sinir sistemi hastalıkları arasında en çok bilinen ve en zorlayıcı olanlardan biri olan ALS, kas kontrolünü sağlayan motor nöronların hasar görmesi sonucu ortaya çıkan, ilerleyici ve geri dönüşü olmayan bir hastalıktır. Çoğunlukla orta yaşta başlayan ALS, zamanla hastaların yürüme, konuşma, yutma ve nefes alma gibi temel yetilerini kaybetmelerine neden olmaktadır. Nedeni tam olarak bilinmese de, erken tanı ve destekleyici tedaviler, yaşam kalitesini artırma konusunda önemlidir.
ALS’nin Nedenleri Nelerdir?
· Nedeni kesin bilinmemekle birlikte yüzde 5-10’u kalıtsal olabilir
· Çevresel faktörler, toksinler ve otoimmün süreçler araştırılmaktadır
· Erkeklerde daha sık görülür
· Çoğunlukla 40-70 yaş arasında ortaya çıkar
ALS Belirtileri Nelerdir?
· Kaslarda seğirme (fasikülasyon)
· Kas güçsüzlüğü (özellikle el, kol, bacak ve ağız çevresinde)
· Konuşma, yutma ve nefes almada zorlanma
· Kramplar ve sertlik
· Yürümede ve denge sağlamada güçlük
· İleri aşamada tam hareket kaybı
Nasıl Tanı Konulur?
· Nörolojik muayene
· Elektromiyografi (EMG)
· Manyetik rezonans görüntüleme (MR)
· Kan ve genetik testler
· Kas biyopsisi (bazı durumlarda)
Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
ALS’nin kesin tedavisi yoktur ancak uygulanabilecek bazı yöntemler şunlardır:
· Riluzol ve edaravon gibi bazı ilaçlar hastalığın ilerlemesini yavaşlatabilir
· Fizyoterapi ve konuşma terapisi
· Solunum desteği
· Beslenme desteği (ileri evrede tüple beslenme gerekebilir)
· Psikolojik destek
