Türkiye’de yazılı ve dijital basına dair detaylı verileri içeren 2024 Yılı Süreli Yayın İstatistikleri, Basın İlan Kurumu’nun (BİK) idari kayıtlarından yararlanılarak hazırlandı. Bu kapsamda ilk kez internet haber sitelerine ait ziyaretçi trafiği verileri de kamuoyunun erişimine sunuldu.
TÜİK’in Yazılı Medya Verileri Artık BİK Kaynaklı
Türkiye İstatistik Kurumu tarafından 2005 yılından 2023 yılına kadar yayımlanan ‘Yazılı Medya İstatistikleri’, 2024’ten itibaren Basın İlan Kurumu’nun verileri esas alınarak ‘Süreli Yayın İstatistikleri’ başlığı altında yayımlanmaya başladı.
Kapsamlı Veriler İlk Kez Dijital Medyayı da İçerdi
Açıklanan verilerde gazetelerin tiraj bilgileri, internet haber sitelerinin trafiği, resmî ilan ve reklam adetleri ile tutarları, yayın içerikleri, çalışan gazeteci sayıları, kadın-erkek istihdam oranları ve basın çalışanlarının eğitim durumları gibi pek çok ayrıntıya yer verildi. Bu yılki istatistiklerde dijital medya verilerinin ilk kez kamuoyuna sunulması dikkat çekti.
Resmî İlan Alan Yayın Sayısı 2 Bini Aştı
2024 yılında, Türkiye genelinde 753 gazete ve 349 internet haber sitesi resmi ilan yayımlama kriterlerini yerine getirerek BİK aracılığıyla destek aldı. Yalnızca resmi reklam yayınlayan gazete, dergi ve haber sitesi sayısı ise 938 olarak kaydedildi. Geçtiğimiz yıl 2.079 olan süreli yayın sayısı, bu yıl yaklaşık yüzde 1,8’lik bir azalışla 2.040’a geriledi.
Yerel Gazeteler Baskın Durumda
Yayımlanan istatistiklere göre 753 gazetenin yaklaşık yüzde 96’sı yerel yayınlardan oluşuyor. Bu gazetelerden 456’sı günlük baskı yaparken, 297’si haftanın belirli günlerinde düzenli şekilde okuyucusuyla buluşuyor. Yaygın gazeteler ise toplamda yalnızca yüzde 3’lük bir paya sahip.
İnternet Haber Siteleri Kategorilere Ayrıldı
İlk defa resmi ölçümlerle duyurulan dijital trafik verileri, 349 internet haber sitesini farklı kategorilere ayırdı. Bu sitelerin yaklaşık yüzde 35’i 3. Kategori, yüzde 27’si 5. Kategori, yüzde 22’si ise 4. Kategori statüsünde faaliyet gösteriyor. Genel Kategoride yer alan haber siteleri ise toplamın yüzde 5’ini oluşturuyor.
En Fazla Yayın İstanbul ve Ankara’da
Süreli yayınların şehir bazlı dağılımında İstanbul açık ara önde bulunuyor. 372 yayınla listenin başını çeken İstanbul’u, 109 yayınla Ankara ve 97 yayınla Bursa takip ediyor. Balıkesir, İzmir ve Kahramanmaraş da yayın sayısı bakımından öne çıkan diğer iller arasında yer alıyor.
Sadece Resmî Reklam Alan Yayınlar
Ülke genelinde yalnızca resmî reklam yayımlayan gazete ve dergi sayısı 474 olarak kayıtlara geçti. İstanbul, 251 dergi ile ilk sırada gelirken; Ankara’da 71, İzmir’de ise 39 dergi resmî reklam desteği aldı. Bu dergilerin önemli bir kısmı aylık periyotla basılırken, haftalık, iki aylık ve üç aylık yayın yapan dergiler de mevcut.
Dijitalde 9 Milyarı Aşan Ziyaretçi Trafiği
2024 istatistiklerinde dikkat çeken bir diğer detay, internet haber sitelerinin elde ettiği ziyaretçi verileri oldu.
BİK Analitik sistemiyle yapılan ölçümler, internet haber sitelerinin yaklaşık 9,3 milyar tekil ziyaretçiyi ağırladığını ve bu ziyaretlerde toplam 46,7 milyar sayfa görüntülendiğini ortaya koydu. En yüksek trafik yüzde 56 ile Genel Kategori’deki sitelerden gelirken, 1. Kategori yüzde 14,6, 3. Kategori ise yüzde 17,1 pay aldı.
Yayın İçeriklerinin Çoğunluğu Siyasi ve Güncel Konular
Toplam 2.040 süreli yayının büyük çoğunluğu ‘siyasi-haber-güncel’ içerik üretiyor. Bu kapsamda gazetelerin tamamı, internet sitelerinin ise neredeyse tümü bu alanda faaliyet gösteriyor. Dergilerde ise içerik çeşitliliği daha geniş; sektörel-mesleki, kültür, ekonomi, fikir-sanat ve spor gibi farklı alanlarda yayınlar dikkat çekiyor.
Basın Çalışanlarının Yarısı Muhabir Kadrosunda
Basın sektöründe toplam 7.719 kişinin istihdam edildiği görülüyor. Bu çalışanların yüzde 39’unu kadınlar oluşturuyor. Gazetelerde çalışanlar arasında muhabir kadrosu yüzde 44,5 ile başı çekerken, internet haber sitelerinde bu oran yüzde 40 seviyelerinde kalıyor. Editör, yazı işleri müdürü ve yazar gibi diğer unvanlarda da ciddi bir istihdam bulunuyor.
Gazetecilerin Çoğu Üniversite Mezunu
Sektörde görev yapan basın çalışanlarının yüzde 43,8’i lisans, yüzde 32,2’si lise, yüzde 11,3’ü ön lisans mezunu. Yüksek lisans ve doktora mezunu gazetecilerin oranı ise yüzde 2,6’da kaldı.
Resmî İlan Tutarı Artarken İlan Sayısı Azaldı
Geçen yıla göre ilan ve reklam sayısı yüzde 7 civarında gerilese de toplam bedel yüzde 90’a yakın artış gösterdi. 2024 yılında kamu kurumlarından sağlanan resmî ilan ve reklam desteği yaklaşık 4 milyar TL’ye ulaştı. Bu bütçenin en büyük payını yüzde 84,5 ile resmî ilanlar oluşturdu.
Türk Basını Dijitalleşmeyle Yeniden Şekilleniyor
Açıklanan veriler hem yazılı basının tirajındaki düşüşü hem de dijital platformlara olan ilginin hızla arttığını gözler önüne seriyor. Böylece Türkiye’de basın sektörü, resmî ilan ve reklam mekanizmasıyla desteklenirken dijital mecralardaki okur ilgisi de her geçen yıl daha görünür hale geliyor.
