Bilim insanları, dişlerin insan yaşamındaki fizyolojik değişimleri kaydeden bir biyolojik arşiv niteliğinde olduğunu ortaya koydu. New York Üniversitesi’nden araştırmacılar, dişlerdeki özel dokuların yaşam boyunca yaşanan olayların izlerini barındırabileceğini açıkladı.
Dişlerdeki “Yaşam Arşivi”
Araştırmaya göre, dişlerin köklerini kaplayan sement (cementum) dokusu, tıpkı ağaç halkaları gibi yıllık katmanlar oluşturuyor. Bu katmanlar, bireyin yaşam öyküsünü yansıtıyor ve doğum, menopoza kadar fizyolojik değişimlerin izini taşıyor.
Paola Cerrito, çalışmanın başyazarı olarak yaptığı açıklamada, sonuçların “iskeletin statik değil, dinamik bir organ olduğunu gösterdiğini” belirtti.
Sistemik Hastalıklar ve Yaşam Olaylarının İzlenmesi
Araştırmacılar, sement dokusundaki değişimlerin yalnızca üreme sağlığı ile sınırlı olmadığını, sistemik hastalıklar ve stresli yaşam olaylarının da bu katmanlarda iz bıraktığını belirtti.
Örneğin, belirli hastalıklara yakalanan bireylerde sement dokusunun mikro yapısında kalıcı değişiklikler gözlemlenebiliyor ve bu değişiklikler tarihlendirilebiliyor.
Arkeoloji ve Adli Bilimde Kullanım Alanları
Cerrito, yöntemin yalnızca modern tıp için değil, arkeoloji ve adli bilimler için de değerli olduğunu vurguladı. Antik medeniyetlerden kalma kalıntılarda doğum ve yaşam koşullarının anlaşılması veya kimliği belirlenememiş insan kalıntılarının incelenmesi bu yöntemle mümkün olabilecek.
Araştırma kapsamında ekip, bilinen tıbbi geçmişe sahip yaklaşık 50 kişinin dişlerini inceledi ve sement bantlarını yaşam evreleriyle ilişkilendirdi.
Araştırmacılar, gelecekte çinko ve bakır gibi minerallerin seviyelerindeki değişimleri inceleyerek yaşam olaylarını daha ayrıntılı tespit etmeyi planlıyor. Ayrıca yüksek çözünürlüklü bilgisayarlı tomografi (BT) taramalarıyla, Neandertal ve diğer fosil örnekleri gibi korunması gereken örnekler tahribatsız biçimde incelenebilecek.
