Eklem yüzeylerinin sürtünmesini azaltan bu sıvının fazla birikimi, dizde şişlik, ağrı ve hareket kısıtlılığına yol açar. Tıp dilinde “eklem efüzyonu” olarak adlandırılan bu rahatsızlık, kişilerin günlük yaşamını olumsuz etkiler ve hareket özgürlüğünü sınırlar.
Dizde sıvı birikmesinin temel sebepleri arasında kıkırdak dokunun oksijen ihtiyacına yanıt olarak oluşan artış; eklemde kireçlenme, yaralanma, menisküs yırtığı, romatoid artrit, gut hastalığı, enfeksiyonlar ve travmalar yer alır. Ayrıca obezite, aşırı kullanım, bağ yırtıkları ve sistemik hastalıklar da sıvı artışına neden olabilir. Bu durum, dizde ağrı, şişlik, sertlik, kızarıklık ve hareket güçlüğü gibi belirtilerle kendini gösterir. Yaralanma sonucu oluşan sıvı birikmelerinde ciltte morarma da görülebilir.
Dizde sıvı birikmesi riskini artıran faktörler arasında yaşa bağlı kıkırdak aşınması, futbol ve basketbol gibi yüksek riskli sporlar, aşırı kilo ve uzun süre ayakta kalmak bulunur. Bu faktörler eklemde baskı oluşturup sıvı birikimini tetikler.
Tanı için uzman hekimler öncelikle fizik muayene yapar, ardından ultrason, röntgen ve MRG gibi görüntüleme yöntemleri kullanılır. Kan testleri ile iltihap ve enfeksiyon durumu değerlendirilir. Ayrıca, eklem aspirasyonu ile dizdeki sıvı örneklenerek nedenler daha detaylı incelenir.
Tedavi süreci, neden ve hastanın durumuna göre değişkenlik gösterir. İlaç tedavisiyle ağrı ve iltihap kontrol altına alınabilir. Eklem aspirasyonu ve kortikosteroid enjeksiyonu ile sıvı birikimi ve iltihap azaltılır. Gerekli durumlarda artroskopik cerrahi veya protez uygulaması yapılabilir. Fizik tedavi ve düzenli egzersizler, iyileşmeyi hızlandırır ve diz fonksiyonlarının korunmasını sağlar.
Dizde sıvı birikmesini önlemek için eklemi zorlayan hareketlerden kaçınmak, uygun egzersizlerle kasları güçlendirmek, kilo kontrolü sağlamak ve aşırı yükten kaçınmak önemlidir. İyileşme sürecinde dizin yüksekte tutulması, ağrı kesici kullanımı ve zorlayıcı sporlardan uzak durmak önerilir.
