Erciyes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Biyosistem Mühendisliği Bahçe Bitkileri Bölümü ile Kayseri Üniversitesi Yazılım Mühendisliği'nin bir araya gelerek gerçekleştirdiği "dolu püskürtme simülatörü" ve bu simülatörle domates tarlasındaki dolu hasarını tespit etmeye yönelik proje, patent sürecinin tamamlanması ve yazılımın sahada aktif kullanılmasıyla hem çiftçilerin hem de dolu hasarını tespit eden uzmanların işini kolaylaştıracak.
Kayseri Üniversitesi Yazılım Mühendisliği Bölümü Araştırma Görevlisi Ahmet Ünlühisarcıklı, projenin kapsamında üniversitenin arazisinde farklı dönemlerde ekilen domateslerin üzerine simülatör aracılığıyla dolu benzeri bims maddesi püskürttüklerini ve bu "dolu hasarı"nın yapay zeka yazılımlarıyla analiz edildiğini ifade etti.
Ünlühisarcıklı, ayrıca projenin bir parçası olarak, arazinin görüntülerini yaklaşık 10 kez çeken multispektral bir kameraya sahip bir dron kullanıldığını belirterek, "Bu görüntüler üzerinden geniş kapsamlı bir veri seti oluşturduk. Bu veri seti üzerinde yapay zeka yazılımlarımızı çalıştırarak farklı dönemlerdeki dolu hasarlarının analizini yapmaya çalışıyoruz. Bu çalışma, özellikle literatüre büyük katkı sağlayabilecek bir çalışma, çünkü mevcut veri setleri bu kadar kapsamlı değil." dedi.
"Çiftçilerimize daha hızlı hizmet verebilecek bir yazılım, bir simülatör sunacağız."
Akıllı tarımın, artık geleceğin sektörleri arasında yer aldığını vurgulayan Ünlühisarcıklı, şöyle konuştu:
"Verilerimizi topladıktan sonra bu verilerin farklı dönemlerde analizlerini yapıyoruz. Almış olduğumuz parsellerden bir tanesi kontrol parseli, buna göre analizi yapıyoruz. Diğer taraftan dolu hasarı öncesi ve sonrası 24 saat aralıklarla farklı görüntüler alıyoruz ve bunların da birbiriyle karşılaştırmasını yapıyoruz. Normalde bu hasar tespitleri insan gözüyle veya eksperle yapılıyor, hataya açık yöntemler. Biz bunu direkt yapay zeka yazımlarıyla yapmaya çalışıyoruz ve anında tespiti amaçlıyoruz. Bu sayede çiftçilerimize daha hızlı hizmet verebilecek bir yazılım, bir simülatör sunacağız. Aynı zamanda eksper sıkıntılarının veya öznellikten kaynaklanan hataların önüne geçebilecek bir sistem ortaya çıkarmayı amaçlıyoruz."
"Simülatörle daha uygun veriler elde edeceğimizi düşünüyoruz"
Ziraat Fakültesi Biyosistem Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cevdet Sağlam, TÜBİTAK 1001 Projesi çerçevesinde domates tarlasındaki dolu hasarını tespit etmek için bir simülatör geliştirdiklerini ve şu anda patent başvuru sürecinde olduklarını açıkladı.
Proje kapsamında üniversitenin yaklaşık 2 dönümlük tarım arazisine sofralık domates ekimi gerçekleştirdiklerini belirten Sağlam, dolu etkisi oluşturmak için iki farklı yoğunlukta bims (sunta) kullanıldığını ve bu bimsleri bitkilerin 4 farklı fenolojik döneminde, dolu etkisi yaratmak amacıyla simülatörle püskürttüklerini açıkladı.
Bitkilerin üzerindeki etkileri gözlemlemek amacıyla uygulamadan bir gün önce ve bir gün sonra dron ile çekimler yapıldığını dile getiren Sağlam, aynı zamanda uzmanların sahada ürünler üzerinde gözlem yaparak verileri kaydettiğini ifade etti. Bu çalışma sonucunda elde edilen verilerin, dolu hasarı tespiti için daha hızlı ve hassas bir yöntem geliştirmek amacıyla kullanıldığını belirtti.
Üç Domates Hasadı Gerçekleşti
Sağlam, üç kez domates hasadı gerçekleştirdiklerini ve bu süreç hakkında şunları söyledi: "Hem yurt içinde hem de yurt dışında benzer bir sistem görülmemiştir. Daha önceki dolu hasarı tespiti, genellikle makasla yaprak kesimi ve elle koparma gibi yöntemlerle gerçekleştiriliyordu ve bu yöntemler bitkilere zarar verebiliyordu. Ayrıca bu yöntemlerle tüm hasarı tespit etmek ve verileri elde etmek uzun bir zaman alıyordu. Bu yöntemlerle sadece arazinin belirli bölgelerinde hasar tespiti yapmak mümkündü. Ancak geliştirdiğimiz simülatör makinesi ile daha hızlı ve hassas veriler elde edebileceğimizi düşünüyoruz."
Verileri girmeye başladıklarını, ancak analizlerin henüz tamamlanmadığını belirten Sağlam, tahmini olarak hasarın yüzde 30 ila 40 arasında değiştiğini, bazen yüzde 50'ye kadar çıkabildiğini ifade etti.
Sağlam ayrıca, sigortalanmış tarım arazilerinde eksperler tarafından dolu hasarının tespit edildiğini ve hasar oranına göre zararın karşılandığını söyledi. Geliştirdikleri sistem, çiftçiler ve uzman eksper firmaları için büyük kolaylıklar sağlayacak bir çözüm olacak.
AA
