Güney Afrika Cumhuriyeti’nin ev sahipliğinde “dayanışma, eşitlik ve sürdürülebilirlik” temasıyla düzenlenen G20 Liderler Zirvesi, küresel ekonominin geleceğine yön verecek yapısal reform başlıklarının ele alındığı üç oturumluk programın ardından Johannesburg’da sona erdi. Zirve, Küresel Güney’in önceliklerinin gündemin merkezine taşındığı bir platform niteliği taşıdı.
Küresel Güney’in Öncelikleri Zirvenin Odağında
Johannesburg Fuar Merkezi’nde (NASREC) 22-23 Kasım tarihlerinde gerçekleştirilen zirvede; iklim finansmanı, borç hafifletme mekanizmalarının güçlendirilmesi, kalkınma yatırımlarına erişimin adilleştirilmesi ve kritik minerallerden sağlanan ekonomik değerin üretildiği ülkelerde tutulması gibi temel başlıklar masaya yatırıldı.
Küresel ekonomik üretimin yüzde 85’ini, dünya ticaretinin yüzde 75’ini ve dünya nüfusunun üçte ikisini temsil eden G20 ülkeleri, küresel büyüme hedeflerinin sürdürülebilir biçimde gerçekleştirilmesi için yeni politika çerçeveleri üzerinde uzlaştı.
Liderlerin Katılımı ve Türkiye’nin Diplomasi Trafiği
Zirveye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yanı sıra Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Hindistan Başbakanı Narendra Modi, Almanya Başbakanı Friedrich Merz, İngiltere Başbakanı Keir Starmer, Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva, İtalya Başbakanı Giorgia Meloni, Japonya Başbakanı Takaiçi Sanae, Kanada Başbakanı Mark Carney ve Avustralya Başbakanı Anthony Albanese katıldı.
Zirvenin ilk günü sonunda Güney Afrika Cumhurbaşkanı Cyril Ramaphosa tarafından verilen resmi akşam yemeğinde Cumhurbaşkanı Erdoğan’a Emine Erdoğan eşlik etti.
İlk Gün: Ticaret, Kalkınma ve Borçlanma Mekanizmaları
Zirvenin ilk oturumunda, kapsayıcı büyümenin desteklenmesinde ticaretin rolü değerlendirildi. Kalkınma finansmanının güçlendirilmesi ve gelişmekte olan ülkelerin ağır borç yükünün azaltılmasına yönelik öneriler ele alındı.
İkinci oturumda ise afet riskinin azaltılması, iklim değişikliğiyle mücadele, adil enerji dönüşümü ve küresel gıda sistemlerinin dayanıklılığı ön plana çıktı.
İkinci Gün: Yapay Zekâ, Kritik Mineraller ve İstihdam
Zirvenin üçüncü oturumunda yapay zekânın küresel ekonomi üzerindeki etkileri, dijitalleşme çağında insana yaraşır çalışma koşullarının korunması ve kritik minerallerin stratejik kullanımına yönelik politikalar tartışıldı.
Kapanış konuşmasını yapan Cumhurbaşkanı Cyril Ramaphosa, Güney Afrika'nın dönem başkanlığını Afrika ve Küresel Güney’in çıkarlarını savunmak için kullandığını vurguladı. Ramaphosa, kabul edilen bildirinin “sözden ibaret olmadığı, somut eyleme yönelik taahhüt içerdiği” mesajını verdi.
Sonuç Bildirisinde İklim Finansmanı ve Küresel Barış Vurgusu
Zirvenin en dikkat çekici gelişmelerinden biri, ABD’nin itirazlarına rağmen sonuç bildirisinin ilk oturumda kabul edilmesi oldu.
ABD Başkanı Donald Trump, Güney Afrika'daki beyaz azınlığa yönelik “ırk temelli ayrımcılık” iddiasını gerekçe göstererek zirveye katılmadı, Washington yönetimi bildirinin yayımlanmasına da karşı çıktı.
Sonuç bildirisinde:
-
Küresel çatışmaların sona erdirilmesi,
-
İklim finansmanının artırılması,
-
Küresel Güney ve Afrika'nın kalkınma önceliklerinin merkezileştirilmesi,
-
Paris Anlaşması hedeflerine bağlılık,
gibi başlıklar yer aldı. Ayrıca Filistin meselesi ilk kez diğer çatışmalarla aynı çerçevede ele alındı.
Devir Teslim Töreni Yapılamadı
Zirve sonunda yapılması beklenen dönem başkanlığı devir teslim töreni, ABD’den devlet başkanı veya üst düzey temsilci katılımı olmaması nedeniyle gerçekleşmedi.
Güney Afrika tarafı, törende hazır bulunmayan ABD’ye devir işleminin daha sonra Washington yönetiminin belirleyeceği bir noktada gerçekleştirileceğini açıkladı.
ABD, zirve oturumlarına katılmamasına rağmen Pretorya Büyükelçiliği Maslahatgüzarı Marc D. Dillard başkanlığında küçük bir heyet gönderdi ancak bu temsil düzeyi, geleneksel devir teslim prosedürünün uygulanması için yeterli görülmedi.
