Gastroenterit, mide ve ince bağırsakların iltihaplanması ile karakterize edilen ve genellikle enfeksiyona bağlı olarak gelişen bir sindirim sistemi hastalığıdır. Halk arasında ‘mide gribi’ ya da ‘mide üşütmesi’ olarak da bilinen bu hastalık özellikle gelişmekte olan ülkelerde, temiz suya erişimin kısıtlı olduğu bölgelerde oldukça yaygındır. Fakat hijyen eksikliği, bozulmuş gıdalar ve virüsler nedeniyle gelişmiş ülkelerde de sık görülmektedir.
Gastroenterit çoğunlukla hafif ve geçici bir hastalık olsa da, özellikle sıvı kaybı ciddi durumlara yol açabilmektedir. Özellikle çocuklar ve yaşlılarda yakın takip ve gerekirse tıbbi destek şarttır. Şiddetli ishal, yüksek ateş, kanlı dışkı, kusmanın durmaması gibi belirtiler varsa hemen bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
Gastroenteritin Nedenleri Nelerdir?
Gastroenterite çoğunlukla mikroorganizmalar neden olur:
Virüsler: En yaygın etkenlerdir. Özellikle norovirüs, rotavirüs, adenovirüs ve astrovirüs gastroenteritin viral nedenleri arasındadır. Rotavirüs özellikle bebeklerde ve küçük çocuklarda ağır ishal yapabilir.
Bakteriler: Salmonella, Escherichia, Shigella, Campylobacter gibi bakteriler kontamine su ya da yiyeceklerle bulaşır. Bazı bakteriler toksin üreterek mide ve bağırsakta hasara yol açar.
Parazitler: Özellikle kirli sulardan bulaşan Giardia lamblia ve Entamoeba histolytica gibi protozoalar gastroenterite neden olabilir.
Diğer nedenler: Bozulmuş yiyeceklerin tüketilmesi, hijyen kurallarına uyulmaması, antibiyotik kullanımı sonrası bağırsak florasının bozulması
Gastroenteritin Belirtileri Nelerdir?
Gastroenterit genellikle ani başlayan ve birkaç gün süren şu belirtilerle kendini gösterir:
· Bulantı ve kusma
· Sulu ya da bazen kanlı ishal
· Karın ağrısı, kramplar
· Ateş (viral enfeksiyonlarda daha sık)
· Baş ağrısı
· Halsizlik ve bitkinlik
· Dehidrasyon (sıvı kaybı) belirtileri: ağız kuruluğu, az idrara çıkma, baş dönmesi
Gastroenteritin Tedavisi Nasıldır?
Çoğu gastroenterit vakası kendiliğinden iyileşir fakat şu durumlarda destekleyici tedavi gerekir:
Sıvı ve elektrolit takviyesi: Su, ORS (oral rehidrasyon solüsyonu), tuzlu ayran, maden suyu
Beslenme: Pirinç, haşlanmış patates, yoğurt, muz gibi hafif gıdalar tüketmek, şekerli ve yağlı yiyeceklerden kaçınmak
İlaç tedavisi: Gerekirse ishal durdurucu ilaçlar, bakteriyel enfeksiyon varsa antibiyotik, kusma varsa antiemetikleri
Korunma Yolları Nelerdir?
· Ellerin sabunla sık sık yıkanması
· Temiz su tüketimi
· Çiğ sebze ve meyvelerin iyice yıkanması
· Bozulmuş ya da iyi pişmemiş gıdalardan kaçınmak
· Gıda hijyenine dikkat etmek
· Çocuklara rotavirüs aşısı yaptırmak
