Tarihi kayıtlara göre insanlar, güneşin zararlı etkilerinden korunmak için ilk olarak doğal malzemelerden yararlandı. Eski Mısırlılar yasemin, pirinç kepeği ve acı bakla özlerini kullanırken, Eski Yunanlılar güneşe karşı zeytinyağı sürmeyi tercih etti. Japon kadınlar ise MS 700 civarında kurşun veya cıva bazlı beyazlatıcı tozlarla ciltlerini korumaya çalıştı. Avrupa’da 1600’lerde kadife yüz maskeleri ve kurşun bazlı kozmetikler yaygındı.
Geniş kenarlı şapkalar ve şemsiyeler de güneşten korunma amacıyla kullanılan diğer geleneksel araçlardı. Hindistan’da MÖ 500 yıllarında çinko oksit güneş koruyucu olarak uygulanırken, yerli Amerikalılar çam iğneleri, çiçekler ve ayçiçek yağı gibi doğal malzemelerden faydalandı.
Modern Güneş Kreminin Doğuşu Ne Zaman Başladı?
Güneş kreminin temelleri 19. yüzyılın sonlarında atıldı. Smithsonian Enstitüsü'ne göre, 1891 yılında bir Alman doktor, UV ışınlarına karşı koruyucu özellik taşıyan kinin bazlı bir merhem geliştirdi. 1896'da ise Dr. Paul Unna, güneşe maruz kalma ile cilt kanseri arasında ilişki kuran ilk bilim insanı oldu. Unna'nın geliştirdiği kestane özlü macun, 1910'da Zeozon adıyla piyasaya sürüldü ve II. Dünya Savaşı'nda Alman askerleri tarafından kullanıldı.
1920'lerin sonunda Avustralyalı kimyager Milton Blake, güneş yanığını önlemeye yönelik bir krem geliştirdi. Bu girişim, 1932’de kurulan Hamilton Laboratuvarları'nın temelini oluşturdu.
İlk Ticari Güneş Kremleri Nasıl Ortaya Çıktı?
1936 yılında Fransız kimyager Eugène Schueller’in şirketi L’Oréal, "Ambre Solaire" adlı ürünü piyasaya sundu. Bu ürün her ne kadar güneş kremi olarak sunulsa da esasen bronzlaştırıcı etkisi olan bir yağdı. 1946 yılında İsviçreli kimyager Franz Greiter, Alp Dağları’nda geçirdiği bir güneş yanığından ilham alarak Glacier Cream’i geliştirdi. Bu ürün daha sonra Piz Buin markasıyla satılmaya başlandı ve güneş kremi tarihinde önemli bir yer edindi.
Amerikalı eczacı ve II. Dünya Savaşı gazisi Benjamin Green ise askerlerin kullandığı kırmızı veteriner petrolünü geliştirerek kalın yapılı bir güneş koruyucu formüle etti. Bu ürün, daha sonra kakao yağı ve hindistancevizi yağı ile zenginleştirilerek Coppertone markasına dönüştü.
SPF Kavramı ve Teknolojik Gelişmeler
Günümüzde güneş kremlerinin etiketlerinde sıkça gördüğümüz SPF (Güneş Koruma Faktörü) terimi de Franz Greiter tarafından 1962 yılında ortaya atıldı. SPF, ürünün cildi UVB ışınlarına karşı ne kadar süre koruduğunu ifade eder. İlk geliştirilen Glacier Cream’in SPF değeri sadece 2 idi.
1977 yılında suya dayanıklı güneş kremleri geliştirilirken, 1978’de ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) güneş kremi ürünlerini düzenlemeye başladı. 1980'lerde SPF 15’in piyasaya sürülmesiyle birlikte daha etkin koruma sağlanmaya başlandı. 1990’lara gelindiğinde ürünlerin çoğu SPF 15 ile 30 arasında değere sahipti ve UVB’nin yanı sıra UVA ışınlarına karşı da koruma sağlıyordu.
