NASA’daki bilim insanları, James Webb Uzay Teleskobu’ndan elde ettiği veriler doğrultusunda, Güneş Sistemi dışındaki 55 Cancri e (Janssen) adlı kayalık gezegen üzerinde, atmosferin varlığına yönelik kanıtlar keşfetti.
ABD Havacılık ve Uzay Ajansı (NASA) bilim insanları, James Webb Uzay Teleskobu verilerini kullanarak yaptıkları araştırmada, Güneş sistemi dışında, "55 Cancri e (Janssen)" adı verilen bir kayalık gezegende atmosferin varlığına dair kanıtlar buldu.
4 Gezegen Daha Bulundu
NASA, Dünya'dan 41 ışık yılı uzaktaki "55 Cancri e" adlı ötegezegenin, Yengeç Takımyıldızı'nda bulunan Güneş benzeri bir yıldız olan "55 Cancri"nin yörüngesindeki 5 gezegenden biri olduğunu duyurdu.
Söz konusu yıldızın yörüngesinde "55 Cancri b (Galileo), c (Brahe), d (Lipperhey)" ve f (Harriot)" adı verilen 4 gezegen daha bulundu.
Dünya'dan yaklaşık iki kat büyük ve yoğunluğu biraz daha fazla olan gezegen, Güneş Sistemi'ndeki kayalık gezegenlere benzeyen bir "Süper Dünya" olarak sınıflandırılıyor.
Gezegene "kayalık" denmesine karşın yıldız sisteminin merkezindeki "55 Cancri"ye 2 milyon 253 bin kilometre uzaklığı sebebiyle muhtemelen yüzeyinin erimiş ve köpüren magmadan oluştuğu kaydedildi.
Gezegenin bir yüzü sürekli yıldıza bakıyor
Yıldızın çekim gücü sebebiyle "Janssen"in sadece bir yüzünün yıldıza dönük olduğu, bu sebeple de tek tarafında sürekli gündüz diğer tarafında ise gece yaşandığı belirtildi.
NASA'nın artık kullanılmayan Spitzer Uzay Teleskobu'ndan elde edilen veriler doğrultusunda, "55 Cancri e"nin oksijen, nitrojen ve karbondioksitten oluşan bir atmosferi olduğunun düşünüldüğünü kaydeden araştırmacılar, gezegende silikon, demir, alüminyum ve kalsiyum gibi elementler açısından zengin, buharlaşmış ince bir kaya örtüsü bulunması ihtimalini inceledi.
JWST'nin Yakın Kızıl Ötesi Kamerası (NIRCam) ve Orta Kızılötesi Aygıtı (MIRI) verilerini inceleyen araştırmacılar, "ikincil tutulma" denilen, gezegenin yıldızın yanından geçerken ve arkasındayken ortaya çıkan ışık kırılması farkını ölçerek atmosferin yapısını keşfetmeye çalıştı.
Gezegen yüzeyinin nispeten soğuk olduğu ve gezegende atmosfer bulunmaması veya ince bir buharlaşmış kaya örtüsü olması durumunda bu sıcaklığın 2 bin 200 santigrat derece olması gerektiği kaydedildi.
NASA'nın California'daki Jet İtki Laboratuvarı (JPL) çalışanı ve araştırmanın başyazarı Renyu Hu, "MIRI verileri, yaklaşık 1540 santigrat derece civarında nispeten düşük bir sıcaklık gösterdi. Bu, enerjinin gündüz tarafından gece tarafına, büyük olasılıkla uçucu madde bakımından zengin bir atmosfer tarafından dağıtıldığını gösteriyor." ifadelerini kullandı.
Araştırmacılar, "55 Cancri e"yi kaplayan gazların, gezegenin ilk atmosferi olmadığını, yıldızdan gelen sıcaklık ve yoğun radyasyon nedeniyle ilk atmosferin yok olduğunu, mevcut atmosferin magma okyanusu tarafından sürekli yenilenen ikincil bir atmosfer olduğunu değerlendiriyor.
Atmosferde Karbondioksit Var mı?
JPL çalışanı, araştırmanın ortak yazarlarından Aaron Bello-Arufe ise NIRCam verileri doğrultusunda daha az ışığın teleskopa ulaştığını belirterek "Bu, ışığın bir kısmını emen, karbonmonoksit veya karbondioksit içeren bir atmosferin varlığını akla getiriyor." ifadesini kullandı.
Bilim insanları "55 Cancri e" ve atmosferinin incelenmesinin, geçmişte magma okyanuslarıyla kaplı Dünya, Venüs ve Mars'ın erken dönem koşullarına dair bilgiler sağlayabileceğini belirtiyor.
Araştırma "Nature" dergisinde yayımlandı.
