ZBEÜ Hastanesi’nden Prof. Dr. Özcan Pişkin, kimyasal zehirlenmelere yanlış müdahalenin hayati tehlikeyi artırdığını belirterek doğru adımların büyük önem taşıdığını vurguladı.
Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi (BEUN) Hastanesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Özcan Pişkin, kimyasal zehirlenmelere müdahale sırasında yaygın olarak yapılan hataların ölüm riskini artırdığını açıkladı.
Prof. Dr. Pişkin, son yıllarda kimyasal zehirlenmelerin dünya genelinde önemli ölçüde arttığını belirterek bunun arkasında sanayileşme, yoğun kimyasal kullanımı ve iklim değişikliğinin etkili olduğunu vurguladı.
Evlerde En Sık Görülen Zehirlenme Türleri
Ev ortamında meydana gelen kimyasal zehirlenmelerin büyük çoğunluğunun, çamaşır suyunun tuz ruhu veya sirke gibi maddelerle karıştırılmasından kaynaklandığını ifade eden Pişkin, kazaların çoğunlukla yanlışlıkla ağız yoluyla yutma, cilde temas veya ciltteki açık yaralar üzerinden kimyasal maddelere maruz kalma sonucu meydana geldiğini söyledi.
Önleme Tedbirleri Hayati Öneme Sahip
Prof. Dr. Pişkin, kimyasal zehirlenmelerin yoğun bakım hastalarında ölüm oranlarının yüksek olduğunu belirterek, tedavideki en kritik aşamanın zehirlenme gerçekleşmeden önce alınacak önlemler olduğunu ifade etti. Evde temizlik yapılırken ortamın iyi havalandırılmış olmasının ve camların açık tutulmasının büyük önem taşıdığına dikkat çeken Pişkin, ürün etiketlerinin dikkatli okunmaması nedeniyle önerilen miktarın üzerinde kimyasal kullanıldığını, bunun da zehirlenmelerin en yaygın sebeplerinden biri olduğunu belirtti.
Kimyasal Maddelerin Saklanması ve Riskler
Kimyasal maddelerin kendi ambalajları dışında kavanoz, şişe veya bardak gibi kaplarda saklanmaması gerektiğini vurgulayan Pişkin, çamaşır suyunun suya benzer görüntüsü nedeniyle kazara içilmesinin sık karşılaşılan zehirlenme türlerinden biri olduğunu söyledi. Sahte veya kaçak ürünler, metil alkol, ucuz dermokozmetikler ve tarım ilaçları gibi ürünlerin de kimyasal zehirlenmelere yol açabileceğine dikkat çekti.
Maruziyet Anında Yapılması Gerekenler
Kimyasal maddeye maruz kalındığında öncelikli adımın kişiyi güvenli bir ortama taşımak olduğunu anlatan Pişkin, şunları söyledi:
Soluma yoluyla zehirlenme durumunda kişiyi temiz hava sirkülasyonu olan bir ortama almak.
Maruz kalınan kıyafetleri çıkartmak ve sağlık ekiplerinin gelmesini beklemek.
Olay sırasında panik yapmamak ve 112’yi arayarak maruziyetin türünü ve kimyasalın etiket bilgilerini paylaşmak.
“Doğru Bilinen Yanlışlar” Ölüm Riskini Artırıyor
Prof. Dr. Pişkin, kimyasal ajanın kazara yutulması durumunda hastayı kusturmanın son derece tehlikeli olduğunu belirtti. Kusturma işleminin mide ve yemek borusunda yanıklara veya yırtılmalara yol açabileceğini ifade etti. Ayrıca, kimyasal maddelerle temas eden kişilere yoğurt veya süt gibi maddeler verilmemesi gerektiğini söyledi.
Cilt ve Göz Temasında İlk Müdahale
Kimyasal maddenin göze veya cilde temas etmesi durumunda en az 10-15 dakika süreyle bol su ile yıkamanın hayati önem taşıdığını belirten Pişkin, göz kapaklarının açık tutulmasına yardım edilmesini tavsiye etti. Bu önlemlerin, tıbbi müdahale öncesinde hayati önem taşıdığını vurguladı.
Kimyasal zehirlenmelerde ölüm riskini azaltmanın en etkili yolu, evde ve iş ortamında alınacak önlemlerle başlıyor. Doğru bilinen yanlış uygulamalardan kaçınmak, kimyasal maddelerle temas eden kişiyi güvenli bir şekilde desteklemek ve profesyonel yardım gelene kadar doğru adımları atmak, hayat kurtarıcı olabiliyor.
