Demans, insanlarda hafıza kaybı, davranış değişiklikleri ve bilişsel gerileme ile ilişkilendirilen ciddi bir sağlık problemidir. Bununla beraber, bu tür bilişsel bozuklukların sadece insanlara özgü olmadığı, evcil hayvanlarda özellikle de köpeklerde yaşlanmayla beraber görülebildiği bilinmektedir.
Veteriner hekimlikte bu durum, köpeklerde bilişsel işlev bozukluğu (Canine Cognitive Dysfunction – CCD) şeklinde tanımlanmaktadır.
Köpeklerde Bilişsel İşlev Bozukluğu Ne Kadar Yaygındır?
Veterinerlik alanında süregelen çalışmalar, köpeklerde bilişsel işlev bozukluğunun yaşla beraber artış gösterdiğini ortaya sunmaktadır.
North American Veterinary Clinics: Small Animal Practice tarafından yayımlanan veriler, 8 yaş ve üzerindeki köpeklerin yüzde 14 ila 35’inde bilişsel işlev bozukluğu semptomlarının gözlemlenebildiğini ortaya koymaktadır. Bu oran, CCD’nin yaşlı köpeklerde yaygın bir sağlık problemi olduğunu göstermektedir.
Köpeklerde Bunama Belirtileri Nelerdir?
Köpeklerde bilişsel işlev bozukluğu, tek bir belirtiyle sınırlı olmamakla birlikte farklı biçimlerde ortaya çıkabilmektedir. En sık rastlanan belirtiler ise şu şekildedir:
-
Yönelim bozukluğu ve çevreyi tanımakta zorlanma
-
Tuvalet alışkanlıklarının kaybı
-
Sahibiyle etkileşimde azalma veya değişim
-
Günlük rutinlerde bozulma
-
Uyku düzeninde bozulma ve huzursuzluk
Köpeklerde Bunamanın Nedenleri Nelerdir?
Köpeklerde bilişsel işlev bozukluğu büyük ölçüde yaşlanma süreciyle ilişkilidir. Bununla birlikte bu durumun ortaya çıkma yaşı, köpeğin ırkına ve yaşam süresiyle ilişkili olarak değişim gösterebilmektedir.
Küçük ırk köpekler çoğunlukla daha uzun yaşadığı için bilişsel gerileme daha ileri yaşlarda görülürken, büyük ırklarda belirtiler daha erken ortaya çıkabilmektedir.
Buna ek olarak, yaşam tarzı faktörleri de önemli rol oynamaktadır. Scientific Reports dergisinde 2022 yılında yayımlanan bir çalışmada, düşük fiziksel aktivite düzeyine sahip köpeklerde bilişsel işlev bozukluğu riskinin 6 katın üzerinde arttığı ifade edilmiştir.
Köpeklerde Bunama Tedavi Edilebilir mi?
Köpeklerde bilişsel işlev bozukluğu için kesin ve tamamen iyileştirici bir tedavi bulunmamaktadır. Ancak belirtileri hafifletmeye yönelik çeşitli yaklaşımlar uygulanabilmektedir.
Veteriner hekimler çoğunlukla; ilaç tedavisi, besin takviyeleri, zihinsel ve fiziksel uyarıcı aktiviteler gibi yöntemlerin uygulanmasını önermektedir.
Tedaviye verilen cevap köpekten köpeğe değişmekte olup, çoğunlukla bireysel deneme-yanılma süreci gerektirmektedir.
Güncel bilimsel veriler, köpeklerde bilişsel işlev bozukluğunun tümüyle önlenebildiğini göstermemektedir. Bununla yanı sıra düzenli egzersiz, zihinsel uyarım, sosyalleşme, dengeli beslenme ve stresin azaltılması gibi uygulamaların, bilişsel gerileme üzerinde yavaşlatıcı etki gösterebileceği düşünülmektedir.
Köpeklerde Bunama, Yaşam Süresini Kısaltır mı?
Kopenhag Üniversitesi tarafından 2013 yılında yapılan uzun dönemli bir gözlemsel araştırma, köpeklerde bilişsel işlev bozukluğu ile daha kısa yaşam süresi arasında bir ilişki bulunamamıştır.
Bulgular, CCD tanısı konulan köpeklerin, bu rahatsızlığı yaşamayan köpeklerle benzer sürelerde yaşayabildiğini göstermektedir.
