Multiple Skleroz (MS), merkezi sinir sistemini yani beyin ve omuriliği etkileyen, bağışıklık sisteminin sinir hücrelerini çevreleyen miyelin kılıfına saldırması sonucu ortaya çıkan kronik ve otoimmün bir hastalıktır. Miyelin kılıfının hasar görmesi, sinir iletimini yavaşlatıp engellerken, bu durum çeşitli nörolojik semptomlara yol açar.
Kişiden kişiye farklılık gösteren bir hastalık olan MS’in erken tanı ve uygun tedavi ile hastaların yaşam kalitesi artırılabilir ve hastalığın ilerlemesi yavaşlatılabilir. Düzenli doktor kontrolleri ve kişiye özel tedavi planları, MS yönetiminde oldukça önemlidir. MS'in kesin nedeni bilinmemekle birlikte, genetik yatkınlık ve çevresel faktörlerin birleşimi hastalığın gelişiminde rol oynamaktadır. Bağışıklık sistemi, bilinmeyen bir nedenle miyelin kılıfına saldırarak sinir iletimini bozar. Bu durum, sinir liflerinin hasar görmesine ve plak adı verilen lezyonların oluşmasına neden olur.
MS Türleri Nelerdir?
MS hastalığı, seyir ve belirtilerine göre farklı türlere ayrılırken bu türler şunlardır:
Relapsing-Remitting MS (RRMS): En yaygın türdür. Ataklar ve iyileşme dönemleriyle seyreder.
Secondary Progressive MS (SPMS): Başlangıçta RRMS olarak seyreder ve zamanla ilerleyici bir hal alır.
Primary Progressive MS (PPMS): Hastalığın başından itibaren sürekli bir ilerleme gösterir.
Progressive-Relapsing MS (PRMS): Nadir görülür ve sürekli ilerleme ile arada ataklarla karakterizedir.
Hastalığın Belirtileri Nelerdir?
MS belirtileri kişiden kişiye değişebilir ve sinir sisteminin etkilenen bölgelerine bağlı olarak farklılık gösterebilir MS’in en bilinen belirtileri şunlardır:
· Görme Problemleri
· Kas Güçsüzlüğü ve Spazmlar
· Duyusal Değişiklikler
· Yorgunluk
· Denge ve Koordinasyon Bozuklukları
· Bilişsel Sorunlar
· Mesane ve Bağırsak Problemleri
Tanı Yöntemleri Nelerdir?
MS tanısı, klinik değerlendirme ve yardımcı testlerle konur. Bu değerlendirme ve testler şunlardır:
Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG): Beyin ve omurilikteki lezyonları gösterir.
Beyin Omurilik Sıvısı Analizi: Oligoklonal bantların varlığı MS'i destekler.
Uyarılmış Potansiyel Testleri: Sinir iletimindeki gecikmeleri tespit eder.
Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
MS'in kesin bir tedavisi olmamakla birlikte, hastalığın seyrini yavaşlatmak ve semptomları yönetmek için çeşitli tedavi seçenekleri mevcuttur. Bu tedavi yöntemleri şunlardır:
Atak Tedavisi: Kortikosteroidler, atakların süresini ve şiddetini azaltmak için kullanılır.
Hastalığı Değiştiren Tedaviler (DMT'ler): Bağışıklık sistemini modüle ederek hastalığın ilerlemesini yavaşlatır.
Semptomatik Tedavi: Kas spazmları, yorgunluk, ağrı ve diğer semptomları yönetmek için ilaçlar ve terapiler kullanılır.
Rehabilitasyon: Fizyoterapi, ergoterapi ve konuşma terapisi, fonksiyonel yetenekleri korumaya ve geliştirmeye yardımcı olur.
