Prof. Dr. Korkut Ulucan, genetik biliminin önemine ve genetik ile çevresel faktörler arasındaki etkileşime dair önemli açıklamalarda bulundu.
Genetik ve Epigenetik Nedir?
Prof. Dr. Ulucan, genleri, biyolojik alt yapımızı oluşturan ve bizi yöneten molekül grubu olarak tanımlayarak genetik bilimi genel hatlarıyla açıkladı. Genlerin anne ve babadan alınan hücrelerin birleşimiyle oluştuğunu belirtti ve genetik biliminin bu molekül grubunu inceleyen bir bilim dalı olduğunu vurguladı. Ayrıca, çevresel faktörlerin etkisiyle genlerin modifiye edilebileceğini ve bu duruma epigenetik adı verildiğini ifade etti.
Klinik Genetik ve Yaşam Genetiği
Genetik biliminde farklı alt kolların bulunduğunu belirten Prof. Dr. Ulucan, odaklanacağı konunun klinik genetik olduğunu söyledi. Ayrıca, yaşam genetiği adı altında beslenme, egzersiz ve duygu durumlarına yönelik yatkınlıkların test edildiği durumların bulunduğunu açıkladı. Bu alanların metodolojik olarak benzerlik gösterse de, hizmet verdikleri temel amacın farklı olduğuna dikkat çekti.
Genetik ve Çevresel Faktörlerin Rolü
Prof. Dr. Korkut Ulucan, genetik ve epigenetik arasındaki farklılıkları vurgulayarak, genetik biliminin çeşitli yönleri hakkında bilgi verdi. Özellikle genlerin ve çevresel faktörlerin etkileşimiyle ortaya çıkan durumların, genetik yapıdaki değişikliklerin sınırlarını belirleyen çevresel faktörlere bağlı olduğunu vurguladı. Örneğin, kaslı görünüm ve sert hatlara yatkınlığın genetik ve çevresel faktörlerin bir kombinasyonu olduğunu açıkladı.
Anne ve babadan gelen genetik faktörlerin bireyleri ne kadar etkilediğine dair Prof. Dr. Ulucan'ın yanıtı, bu durumun kısmen mümkün olduğu yönündeydi. Özellikle kaslı görünüm ve sert hatlara yatkınlığın genetik ve çevresel faktörlerin bir kombinasyonu olduğunu belirten Ulucan, çevresel faktörlerin doğru kullanılmasıyla genetik yapıdaki değişikliklerin sınırlarının belirlenebileceğini vurguladı.
Sporun Yapıldığı Saat Önemli midir?
Obezitenin genetik ve çevresel faktörlerin bir kombinasyonu olduğunu ifade eden Prof. Dr. Korkut Ulucan, obezitenin beslenme gibi önemli bir çevresel faktörle ilişkili olduğunu belirtti. Obeziteye genetik açıdan yatkınlık göstermeyen bir kişinin bile çevresel faktörlerle bu sorunla karşılaşabileceğini ifade etti. Bu nedenle, obezitenin genetik ve çevresel etkenlerin etkileşimi sonucu ortaya çıkan bir durum olduğunu söyledi.
Spor ve genetik konusundaki kafa karışıklarına dikkat çeken Burak Balcı, "Sporun sabah mı yoksa akşam mı yapılması daha uygundur? Spor, cinsiyetlere göre farklılık gösterir mi?" sorularını sordu. Prof. Dr. Ulucan ise şu şekilde yanıtladı:
"Öncelikle sporu neden yaptığımız oldukça önemlidir. Her birey kendine özeldir ve bir kişinin doğrusu, diğer bir kişi için uygun olmayabilir. Genetik yapılar arasında büyük farklılıklar bulunmaktadır. Ancak genel kriter olarak egzersiz, kilo verme amacıyla yapılıyorsa ve direnç egzersizi yani kas gelişimi istenmiyorsa; yalnızca kan dolaşımını ve yağ yakımını hızlandırmak hedefleniyorsa, bunun en uygun zamanı sabah, sirkadyan ritimle birlikte 35-45 dakika yürümektir. Özellikle 30’lu yaşlardan sonra vücutta kas yıkımı meydana gelmeye başlar. Bu nedenle uyandıktan sonra, 12-14 saat arasında beslenme düzenini iyi oturttuktan sonra direnç egzersizleri yapılabilir.”
Gen Tedavisi Gelecekte Nasıl Olacak?
Genetik yapıdaki değişiklikleri onarma potansiyeli olan gen tedavisi konusunda Prof. Dr. Ulucan, günümüzde "gen ameliyatları" olarak adlandırılan teknolojinin 20-25 yıl içinde bozulan bir genden onarım yapma potansiyeline sahip olabileceğini belirtti. Ancak şu anda bu konuda somut bir uygulama olmadığını ifade etti.
Gen Analizi Herkes için Gereklidir!
Genetik testlerin önemine vurgu yapan Prof. Dr. Ulucan, özellikle 25-30'lu yaşlardan itibaren her bireyin beslenme ile ilgili genetik analizleri yaptırması gerektiğine inandığını belirtti. Bu analizlerin hücrelerde başlayan sorunları erken tespit ederek bireyin yaşam planının oluşturulmasına olanak tanıdığını ifade etti.
