DARVO, psikolojik manipülasyonun en güçlü taktiklerinden biridir. “Deny, Attack, Reverse Victim and Offender” ifadesinin kısaltması olan DARVO, Türkçede “inkâr et, saldır, mağdurla failin yerini değiştir” biçiminde tanımlanmaktadır. Bu strateji, hatalı davranışı ortaya çıkan bireyin sorumluluk almaktan kaçmak için izlediği sistemli ve etkili bir manipülasyon biçimidir.
DARVO kavramı ilk kez 1997 yılında psikolog Jennifer Freyd tarafından ortaya konulmuştur. Freyd, bu stratejinin üç aşamada işlendiğini ifade etmektedir. Fail önce suçu inkâr eder, sonra iddiayı dile getiren kişiye saldırır ve son olarak mağdur–fail rollerini tersine çevirir. Böylelikle hem kendi hatasını gizler hem de mağdurun güvenilirliğini zayıflığa uğratır.
DARVO Nasıl İşler?
Bu üç aşamalı mekanizma genellikle şu şekilde seyreder:
İnkâr (Deny): Fail, açık kanıtlar olsa bile “Ben yapmadım”, “Yanlış anlıyorsun” gibi beyanlarla olayı reddeder.
Saldırı (Attack): İnkârın sonrasında mağdura dair saldırılar başlar. “Sen paranoyaksın”, “Aşırı kıskançsın” gibi iddia ve suçlamalarla mağdur itibarsızlaştırılır.
Rolleri Tersine Çevirme (Reverse Victim and Offender): Son aşamada fail kendisini mağdur gibi gösterir. Kişiye yönelik suçlayıcı ve yönlendirici söylemlerle roller tamamen değişmiş gibi bir algı yaratılır.
Bu süreç sonunda odağın gerçek olaydan uzaklaşarak, failin davranışından çok mağdurun tepkisine yöneldiği görülür.
DARVO Neden Etkilidir?
DARVO özellikle güç dengesinin eşit olmadığı durumlarda çok daha yıkıcı olarak etkisini göstermektedir. Failin sosyal çevresi, konumu veya statüsü, mağdurun gerçekleri anlatmasını güçleştirebilmektedir. Bu sebeple mağdur çoğunlukla “Acaba ben mi hatalıyım?” şüphesine düşürülür.
Uzmanlar, DARVO’nun farkına varılmasının ilk adımının koruyucu bir adım olduğunu vurgulamaktadır. Bir kişi hatasını belirttiğiniz anda sizi suçlamaya başlıyor ve kendisini mağdur ilan ediyorsa, büyük ihtimalle bu manipülatif döngü devrededir.
