Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA), küresel tedarik zincirindeki aksamaların 2025 yılı içinde hava yolu sektörüne yaklaşık 11,3 milyar dolar ek maliyet getireceğini açıkladı.
IATA ile yönetim danışmanlığı şirketi Oliver Wyman’ın ortak hazırladığı “Ticari Uçak Tedarik Zincirini Canlandırmak” adlı rapora göre, uçak ve parça üretiminde yaşanan sıkıntılar, hava yolu şirketlerinin operasyonel maliyetlerini ciddi oranda artırıyor.
Raporda, yaşanan tedarik gecikmelerinin sadece bu yıl sektör genelinde 11 milyar doları aşan bir ek yük getireceği belirtildi.
En büyük maliyet kalemini, filolarında yaşlanan uçakları kullanmaya devam eden hava yolu şirketlerinin artış gösteren yakıt tüketimi oluşturuyor.
Bu durumun sektöre 4,2 milyar dolar ek masraf yarattığı kaydedildi. Ek bakım işlemleri 3,1 milyar dolar, bakım sırasında kuyrukta bekleyen motorların kiralanması ise 2,6 milyar dolar ek maliyet getiriyor.
Gecikmelere karşı daha fazla yedek parça stoklamanın da 1,4 milyar dolarlık bir yük oluşturacağı öngörülüyor.
IATA verilerine göre, bakım ve onarım harcamaları 2025 yılında 120 milyar dolar seviyesindeyken, bu rakamın 2030’a kadar 150 milyar dolara çıkması bekleniyor.
“Bekleme Süreleri Eşi Benzeri Görülmemiş Boyutta”
Raporda değerlendirmelerine yer verilen IATA Genel Direktörü Willie Walsh, hava yolu sektörünün sağlıklı büyümesi için istikrarlı bir tedarik zincirine ihtiyaç duyulduğuna dikkat çekti.
Walsh, “Şimdi ise uçak, motor ve yedek parça için eşi benzeri görülmemiş bekleme süreleri ve öngörülemeyen teslimat programları yaşıyoruz. Tüm bunlar, maliyetleri bu yıl en az 11 milyar dolar artırdı ve hava yolu şirketlerinin tüketici talebini karşılama kapasitesini ciddi şekilde kısıtladı” ifadelerini kullandı.
Walsh, bu durumun sektörü gelecekteki talep dalgalanmalarına karşı savunmasız hale getirdiğini belirterek, “Küresel ekonomik faaliyetlerin yüzde 3,9’unu destekleyen ve 86,5 milyon kişiye istihdam sağlayan değer zincirinin çekirdeği olarak hava yolu şirketlerine güvenen politika yapıcılar, bu durumu net bir şekilde odak noktasında tutmalıdır” değerlendirmesinde bulundu.
Tedarikçilerin fiyatlandırma politikalarını eleştiren Walsh, yedek parça pazarında “daha fazla rekabet” çağrısında bulundu.
Üreticiler Hâlâ Pandemi Etkisini Atlatamadı
Öte yandan raporda, Airbus ve Boeing gibi dev üreticilerle birlikte onların tedarikçilerinin de halen pandemi sonrası dönemin etkilerini yaşadığına dikkat çekildi.
Beş yıl önce başlayan Kovid-19 sürecinin ardından üreticilerin iş gücü, malzeme ve parça temininde yaşadığı zorlukların hâlâ devam ettiği belirtildi.
Bu durumun, sektördeki toparlanmayı geciktirirken hava yolu şirketlerinin artan yolcu talebini karşılamakta zorlanmasına neden olduğu ifade edildi.
