SİBEL BAY
Ayakkabı sektöründe kullanılan hammaddenin neredeyse tamamının yurt dışından geldiğine değinen Ankara Umum Ayakkabıcılar ve Çantacılar Esnaf Odası Hüseyin Uzun, “Pandemi nedeniyle yurt dışındaki birçok fabrika da açılamadı. Burada hem ithalatçı hem de ihracatçı oldukça zorluk yaşıyor. Ne yazık ki Türkiye’de son birkaç yıldır yaşanan fiyat artışları nedeniyle ayakkabı üretiminde dahi düşüşler meydana gelmeye başladı. Bu nedenle de fiyatlar bir hayli arttı, yurt dışı rekabetimiz ise düşüş yaşadı. Türkiye’de çok kaliteli üretimler yapılsa da yaşanan artış hemen herkesi etkiliyor. Bugün tamirat yapan esnaflarımız dahi fiyatların artması nedeniyle sorun yaşıyor. Dolayısıyla ister istemez tamirci ile toptancı karşı karşıya gelebiliyor.” dedi.
Zamlardan Üretici de Derinden Etkileniyor
Hüseyin Uzun, “Halbuki bizim ülkemizde yurt dışından getirilen ürünlerin bir kısmının devlet tarafından desteklenmesi, onların üretiminde sübvansiyon uygulanması ve vergilerin düşürülmesi gibi yöntemlerle bizim hem üretimimiz hem de toptan yurt dışına göndereceğimiz ürünlerin maliyetleri düşer. Türkiye’deki üreticilerin hepsi bir vatandaş ve her biri alışveriş yapıyor. Dolayısıyla bu zamlardan her bir ferdimiz etkileniyor.” şeklinde konuştu.
Zamlar Nedeniyle Sektör Durgun Geçiyor
Ulus’taki Denizciler Caddesi’nde 1995 yılından beri toptan ayakkabı malzemesi satışı yapan Yasin Kiraz, “Başladığım dönemlerde sektör oldukça hareketliydi, fiyatlar da bu anlamda oldukça uygundu. Şu an baktığımızda ise son birkaç yıldır artan zamlar nedeniyle bizim sektörümüz bir hayli durgun geçiyor. Vatandaş da alım gücü konusunda zorluk yaşadığı için eski ürünlerini tamir ettirmek durumunda kalıyorlar. Tamir sektörü şu an canlı görünse de, tamir sektöründe faaliyet gösteren arkadaşlarımız ise tamiratta kullanılan malzemenin pahalılığından şikâyet ediyor. Bizim ürünlerimize zamlar kur nedeniyle oluyor.” dedi.
“En Büyük Sorun Üretim”
Artan fiyat artışları nedeniyle etkilenen sektöre ilişkin konuşan Kiraz, “En büyük sorun üretim nedeniyle kaynaklanıyor. Ülkemizde üretim açısından kapasite olsa dahi ilerletilmediği için ister istemez zorluk çekiyoruz ve bu durum da zamlarla birlikte karşımıza çıkıyor. Ne yazık ki aksesuarların neredeyse tamamı yurt dışından geliyor. Ham maddenin yurt dışından gelmesi sektör için birçok sorunu da beraberinde getiriyor.” diye konuştu.
Tamircilerin İşi İyi Gibi Görünse de Zamlar Herkesi Etkiliyor
Gelen zamların ayakkabı sektöründe faaliyet gösteren herkesi etkilediğine değinen Kiraz, “Şu sıralar tamircilerin işi iyi gibi görünse de aslında zamlar her birimizi derinden etkiliyor. Giderlerimiz ve kazancımızı göz önünde bulundurduğumuzda neredeyse kar yapmadan ilerlediğimizi görüyoruz.” şeklinde konuştu.
Üç Kuşaktır Tamircilik Yapan Demirtaş Ailesi de Zamlardan Şikayetçi
Dedesi Celal Demirtaş ve babası Yavuz Demirtaş’ın ardından üçüncü kuşak olarak tamir sektörüne devam eden Celal Demirtaş, üniversite eğitiminin ardından yaklaşık 5 yıldır babası ile birlikte çalıştığını dile getirdi. Demirtaş, artan fiyat artışları nedeniyle tamirat sektörünün canlandığına değinirken, “Geçtiğimiz senelere oranlara göre işlerimizde yükselme oldu. Bununla birlikte ise eleman sıkıntısı yaşanmaya başladı. Yalnızca ayakkabı sektöründe değil, her alanda artan fiyat artışlarından bizler de mustaribiz. İster istemez bu durum bizim de kazancımızı elimizde tutamadan direkt kaybetmemize neden oluyor.” dedi.
“Eski Ayakkabıların Kalitesi Şu An Üretilen Ayakkabılarda Yok”
Eski ayakkabıların tamir edilmesi yoluna gidilmesinin bir kültürü oluşturduğuna dikkat çeken Demirtaş, “Ne yazık ki eski ayakkabıların kalitesi şu an üretilen çoğu ayakkabılarda bulunmuyor. Eskisi kadar dayanıklı malzemeden ne yazık ki artık çok fazla bir ayakkabı üretimi yapılmıyor.
Yavuz Demirtaş ise tamir sektörünün şu sıralar yoğun olduğunu ancak kazanç anlamında kendilerine çok fazla bir yarar sağlamadığına dikkat çekti. Aynı zamanda Demirtaş, “Ne yazık ki meslekten anlayanlar pek fazla kalmadı. Şu an üretilen ayakkabıların üretimini gördüğümüzde yapılan işin oldukça kalitesiz olduğunu görüyoruz.” dedi.
“Fiyatlarda İstikrar Sağlanamıyor”
13 yaşından beri ayakkabı sektöründe toptan malzeme satışı, parekende dikiş ve fason dikiş yapan Murat Özdemir, “Kur nedeniyle fiyatlarda belli bir istikrar sağlanamıyor. Bu nedenle ise zaman zaman sorunlar yaşanıyor. Biz artık kendi kar oranımızı düşünerek değil, maliyetine satış yapmak durumunda kalıyoruz.” dedi.
1978 yılından beri ayakkabı sektöründe faaliyet gösteren Adem Köse, “Ayakkabı sektörüne ilk başladığım yıllarda imalat yapıyordum ama ne yazık ki artık imalat sektörü sona eriyor diyebilirim. Bu nedenle ben de uzun yıllardır ayakkabı tamirciliği yapıyorum. Şu sıralar ayakkabı sektöründe satış anlamında pek canlılık yaşanmıyor. Bununla birlikte insanların da alım gücünün düşmesi ile vatandaş çözümü tamiratta görüyor. Özellikle kışın gelmesi ile de tamir sektöründe yoğunluk daha da arttı. İnsanlar çoğunlukla tamiri dahi pahalı görebiliyor ancak biz artan malzeme fiyatlarını da göz önünde bulundurarak müşterilerimizi zor durumda bırakmamaya özen gösteriyoruz.” dedi.
