NECMETTİN KURUCU
14. yüzyılda vebanın Avrupa'ya yayılmasından dolayı fareler uzun süredir suçlanıyor. Özellikle tarihçiler, 1347 ile 1351 yılları arasında tahmini 25 milyon veba ölümünden farelerdeki pirelerin sorumlu olduğunu öne sürüyorlar.
Ancak yeni bir çalışma, vebayı yayan pire ve bitlerin ana taşıyıcılarının fareler olmadığını, insanların olduğunu öne sürüyor.
Ocak 2017'de Ulusal Bilimler Akademisi Bildiriler Kitabı'nda yayınlanan bir çalışmada araştırmacılar , vebanın nasıl yayıldığını anlamak için Avrupa şehirlerindeki veba salgınlarını simüle etti. Simülasyonlarında enfeksiyon için dört olası modele baktılar; farelerden bulaşma, hava yoluyla bulaşma, insanların üzerlerinde taşıdıkları pirelerden bulaşma ve kenelerden bulaşma.
Şehirlerin çoğunda, insanlar üzerindeki pire ve kenelere odaklanan model, hastalığın yayılımını açıklayan en doğru modeldi. Çoğu okuyucu için sürpriz olsa da daha önce yapılan çalışmalar bu bulguları destekliyordu . Fikir birliği, vebanın, farelerin suçlu taşıyıcı olamayacak kadar hızlı yayıldığı yönünde görünüyor.
Oslo Üniversitesi'nden Profesör Nils Stenseth, BBC’ye verdiği röportajda şöyle konuştu: "Hastalık fareler tarafından bulaşmış olsaydı bu kadar hızlı yayılması pek mümkün olmazdı çünkü hastalığın bu denli yayılmasında farelerin mutasyona uğraması gerekecekti ." diyerek vebanın fareler tarafından değil insanlar tarafından yayıldığını vurgulamış oldu.
Farelerin vebayı yaydığı inancının ilk etapta nereden geldiği belli değil. Araştırmacılar "böyle bir iddianın tarihsel ve arkeolojik desteğinin çok az olduğunu" belirtiyorlar.Araştırmacılara göre eğer fareler gerçekten vebanın ana nedeni olsaydı, ölü farelere dair daha fazla arkeolojik kanıt gerekirdi.
