Yalancı kalp çarpıntısı, fizyolojik bir temele dayanmayan ancak kişinin gerçek bir kalp ritim bozukluğu yaşıyormuş gibi hissetmesine neden olan bir durumdur. Tıbbi olarak genellikle anksiyete, panik atak ve yoğun stres gibi psikolojik etkenlerle ilişkilidir. Kalpte bir sorun olmamasına rağmen çarpıntı hissi oluşabilir ve bu da bireyde ciddi bir endişeye yol açabilir.
Psikolojik Nedenlerle Ortaya Çıkıyor
Yalancı kalp çarpıntısı çoğunlukla anksiyete bozuklukları, panik atak, sosyal fobi ve yoğun stres altında ortaya çıkar. Sosyal anksiyeteye sahip bireylerde kalabalık içinde konuşma yaparken veya stresli durumlarda kalp çarpıntısı hissedilebilir. Bu tür durumlarda çarpıntının nedeni kalbin değil, zihnin verdiği yanıttır.
Otonom sinir sistemi de bu süreçte önemli rol oynar. "Savaş ya da kaç" tepkisi olarak bilinen sempatik sistem aktivasyonu, kalp hızını artırabilirken; parasempatik sistem bu etkiye karşı dengeleyici olarak çalışır. Ancak bu dengenin bozulması çarpıntı hissini tetikleyebilir.
Teşhis Süreci Nasıl İşler?
Gerçek bir kalp problemi olup olmadığını anlamak için EKG ve holter gibi kardiyolojik testler yapılır. Fiziksel bir bulguya rastlanmazsa, kişi psikolojik değerlendirme için psikolog veya psikiyatristlere yönlendirilir. Tanı sürecinde hastanın öyküsü, yaşadığı stres kaynakları ve semptomların süresi dikkate alınır.
Belirtiler Fiziksel Gibi Ama Kaynağı Zihinsel
Yalancı kalp çarpıntısının belirtileri arasında göğüs ağrısı, nefes darlığı, baş dönmesi, sersemlik, panik hali, mide bulantısı, uyuşma ve ani terlemeler yer alır. Panik atağa eşlik eden ölüm korkusu, gerçeklikten kopma hissi gibi daha yoğun psikolojik semptomlar da gözlemlenebilir.
Gerçek ve Yalancı Kalp Çarpıntısı Nasıl Ayırt Edilir?
Gerçek kalp çarpıntısı genellikle fiziksel efor veya organik kalp hastalıkları sonucu gelişir ve daha uzun sürelidir. Yalancı çarpıntılar ise stres, korku ya da kaygı gibi psikolojik tetikleyicilerle aniden başlar ve çoğu zaman kısa sürer. Ancak bazen ayırt edilmesi zor olabilir, bu nedenle mutlaka uzman görüşü alınmalıdır.
Nasıl Tedavi Edilir?
Tedavi sürecinde psikolog desteği büyük önem taşır. Bilişsel davranışçı terapi, kişiye çarpıntı hissiyle baş etme yollarını öğretir. Terapi sürecinde kaygıya neden olan durumlarla yüzleşme ve bu durumları yönetme becerisi geliştirilir.
İleri vakalarda psikiyatri desteği ile ilaç tedavisi uygulanabilir. Özellikle panik atak veya şiddetli anksiyetede reçeteli ilaçlar, semptomları hafifletmede etkili olabilir.
Evde Alınabilecek Önlemler
Yalancı kalp çarpıntısı hissedildiğinde öncelikle sakin kalmak ve yaşananın psikolojik kaynaklı olduğunu bilmek önemlidir. Nefes egzersizleri, düzenli uyku, kafein ve alkol tüketiminin sınırlandırılması da belirtilerin azaltılmasına yardımcı olur. Burundan derin nefes alıp ağızdan yavaşça vermek, çarpıntı anında rahatlamayı sağlar.
Günlük 400 mg’dan fazla kafein tüketimi ve alkol, hem gerçek hem de yalancı çarpıntıları artırabilir. Özellikle kaygıya yatkın bireylerin bu maddeleri sınırlandırmaları önerilir.
