Konut piyasasında yaşanan gelişmeler, hem ev almak isteyenleri hem de yatırımcıları endişelendiriyor. Özellikle üç büyükşehirde görülen hızlı fiyat artışları, konutların gerçek değerlerinden uzaklaştığına dair ipuçları veriyor. Ekonomi uzmanları, konut piyasasında oluşabilecek balona karşı vatandaşları uyarıyor.
“Fiyatlar ekonomik göstergelerden kopuyor” uyarısı
Ekonomi Analisti Doç. Dr. Hakan Yıldırım, konut balonunun en önemli göstergesinin, fiyatların kira gelirleri ve hane halkı gelirleri gibi ekonomik temellerden belirgin şekilde kopması olduğunu belirtti. Yıldırım, bu tür kopmaların genellikle spekülatif beklentilerle beslendiğine dikkat çekti.
Yıldırım, “Fiyatlar sürekli artacak” algısının piyasayı etkisi altına aldığını ve yatırımcıların konutları sadece değerlenmesi için alıp sattığını ifade etti. Bu durumun, konutun barınma ihtiyacının ötesinde spekülatif bir araca dönüştüğünü söyledi.
Fiyat-kira ve fiyat-gelir oranlarında tehlikeli seviye
Prof. Dr. Meltem İnce Yenilmez ise piyasadaki dengesizliği ortaya koyan somut oranlara dikkat çekti. Fiyat-kira oranının, bir evin satış fiyatının yıllık kira gelirine bölünerek hesaplandığını belirten İnce Yenilmez, bu oranın tarihî ortalamaların üzerine çıktığını ifade etti.
Fiyat-gelir oranındaki yükselişin de hane halklarının konuta erişimini zorlaştırdığını vurgulayan İnce Yenilmez, “Orta gelirli aileler için konut, giderek ulaşılamaz hale geliyor. Bu da fiyatların sürdürülebilir seviyelerden uzaklaştığını gösteriyor” dedi.
İstanbul, Ankara ve İzmir’de balon sinyalleri
Yıldırım, Türkiye genelinde konutun güvenli liman olarak görülmesinin fiyatları artırdığını belirtti. Ancak asıl dikkat çekici noktanın, büyükşehirlerdeki farklılaşma olduğunu vurguladı. İstanbul’da sınırlı arsa arzı, göç ve yabancı yatırımcı etkisinin fiyatları yapay şekilde yukarı taşıdığını söyledi.
Ankara’da da fiyat-kira oranlarının tarihî ortalamanın üzerine çıktığını belirten Yıldırım, İzmir’deki iç göç etkisine dikkat çekti. Sahil bölgelerindeki hızlı değer artışının, bölgede spekülatif hareketliliği artırdığını ifade etti.
“Konut alırken sadece fiyatlara bakmayın”
Yatırım amaçlı konut alacaklara önemli tavsiyelerde bulunan Prof. Dr. Meltem İnce Yenilmez, “Satın alınacak evin kira getirisi, konumu, sosyal çevresi ve altyapısı mutlaka değerlendirilmelidir” dedi. Sadece artan fiyatlara bakarak karar verilmemesi gerektiğini vurgulayan İnce Yenilmez, sürdürülebilir değerlerin esas alınmasını önerdi.
Ayrıca, konut kredilerinin faiz oranlarındaki artışla birlikte maliyetinin de yükseldiğini hatırlatan İnce Yenilmez, "Yüksek borçlanmayla konut almak, olası bir fiyat düzeltmesinde ciddi zararlara yol açabilir" uyarısında bulundu.
Uzmanlardan yatırımcılara: Rasyonel olun, piyasayı analiz edin
Yıldırım ve İnce Yenilmez’in ortak mesajı ise açık: Konut piyasasında oluşabilecek balon riskine karşı yatırımcılar dikkatli olmalı. Alım kararı verirken fiyatların ötesine bakmak, temel göstergeleri analiz etmek ve kısa vadeli kazanç beklentisinden uzak durmak gerekiyor.
Konut piyasasında balon riski varsa, bu riskin etkileri yalnızca fiyat düzeltmeleriyle sınırlı kalmayabilir. Bu nedenle piyasa dinamikleri doğru okunmalı ve uzun vadeli, sürdürülebilir stratejiler benimsenmeli.
