Sağlık Bakanlığı’nın sağlık kurumlarına gönderdiği resmi “aşı uygulama talimatı”nda, aşının istenmeyen etkilerin sistematik takibini kolaylaştırmak için tercihen sol kola yapılması önerilmektedir. Bu yaklaşım, aşı sonrası bölgede oluşabilecek kızarıklık, şişlik veya ağrı gibi lokal reaksiyonların daha düzenli takip edilmesini sağlar.
Uzmanlar, sol kol önerisinin herkesin sağ elini kullandığı varsayımına dayandığını, ancak bunun esas amacın yalnızca bir parçası olduğunu belirtmektedir. Temel hedef, kişinin günlük yaşamında aktif olarak kullandığı kolun aşıdan kaynaklanabilecek geçici etkiler nedeniyle işlev kaybına uğramasını önlemektir.
Bu nedenle bilimsel olarak kabul gören temel ilke, aşının dominant olmayan kola uygulanmasıdır. Sağ elini kullanan kişilere sol kol, sol elini kullanan kişilere ise sağ kol önerilmektedir. Böylece birey günlük işlevlerini daha rahat sürdürebilmekte ve olası ağrıların yaşam kalitesine etkisi minimuma indirilmektedir.
Aşı Yapılan Kolda Ağrı Neden Oluşur?
Aşı uygulanan kolda görülen ağrı, bağışıklık sisteminin doğal bir tepkisidir. Aşı içerisindeki antijenler vücuda enjekte edildiğinde, bağışıklık sistemi bu antijenleri tanımaya ve onlara karşı yanıt oluşturmaya başlar. Bu süreçte bölgedeki kas dokusunda mikro düzeyde bir inflamasyon meydana gelir. Bu inflamasyon, kol ağrısı, hassasiyet, hafif sıcaklık artışı ve sınırlı hareket gibi belirtilere yol açabilir.
Bu ağrı genellikle 24–48 saat içinde azalır ve geçicidir. Sağlık profesyonelleri ağrıyı hafifletmek için kolun hafifçe hareket ettirilmesini, soğuk kompres uygulanmasını ve yeterli sıvı tüketilmesini önermektedir.
Şiddetli ve uzun süreli ağrı durumlarında ise sağlık kuruluşuna başvurulması tavsiye edilir ancak bu tür durumlar oldukça nadirdir.
Aşı Uygulamalarında Genel İlke Nedir?
Sol kolun önerilmesinin temel nedeni, genel nüfusta sağ el kullanımının daha yaygın olmasıdır. Ancak bilimsel açıdan bakıldığında, aşı uygulamasındaki en mantıklı yaklaşım, kişinin aktif olarak kullanmadığı kolun seçilmesidir.
Böylece ortaya çıkabilecek yan etkiler iş gücü kaybına veya günlük hareket kısıtlamalarına yol açmaz. Bu yaklaşım hem bireyin konforunu artırmakta hem de yan etkilerin doğru değerlendirilmesini kolaylaştırmaktadır.
