Büş peyniri, Türkiye’nin Güneydoğu ve Doğu Anadolu bölgelerinde yaygın olarak bilinen geleneksel bir peynir türüdür.
Genellikle taze koyun veya keçi sütünden yapılan bu peynir, sert yapısı, yoğun aroması ve uzun süre dayanabilmesi ile öne çıkar.
Bazı yörelerde “kurutulmuş peynir” veya “tuzlu peynir” olarak da adlandırılır. Kahvaltılarda, böreklerde veya salatalarda kullanıldığında sofralara eşsiz bir tat katar.
Büş Peyniri Nasıl Yapılır?
Gerekli Malzemeler:
5 litre taze koyun veya keçi sütü
1 yemek kaşığı peynir mayası
1–2 yemek kaşığı tuz (isteğe bağlı)
Su
Hazırlık Aşamaları:
Süt, büyük bir tencerede kaynamadan ısıtılır. Geleneksel yöntemlerde bakır veya bakır görünümlü çelik kaplar kullanılır, bu da peynirin aromasını artırır. Süt 35–40°C’ye ulaştığında mayalama işlemine hazırdır.
Peynir mayası eklenir ve homojen şekilde karıştırılır. Sütün 30–40 dakika mayalanması beklenir. Bu sürenin sonunda süt kesilir ve pıhtı oluşur.
Pıhtı, küçük küpler halinde kesilir ve birkaç dakika bekletilir. Ardından temiz bir tülbent veya peynir süzgeci ile peynir altı suyundan ayrılır.
Peynir tuzlanır ve küçük veya büyük küpler halinde şekil verilir. Tuz, peynirin lezzetini artırır ve dayanıklılığını sağlar.
Peynir, serin ve gölge bir ortamda birkaç gün veya hafta boyunca kurutulur. Kurutma işlemi, peynirin aromasını yoğunlaştırır ve uzun ömürlü olmasını sağlar.
Kurutulmuş büş peynirleri hava almayan kaplarda veya tülbentle sarılarak aylarca saklanabilir.
Büş Peynirinin Kullanım Alanları Nelerdir?
Kahvaltılarda dilimlenerek veya rendelenerek tüketilebilir.
Börek, poğaça ve pide içlerinde lezzet artırıcı olarak kullanılabilir.
Bazı yörelerde salatalarda veya sebze yemeklerinde baharatlarla birlikte sunulur.
Uzun ömürlü olması nedeniyle hazır atıştırmalık olarak saklanabilir.
Büş Peyniri Yaparken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar Nelerdir?
Sütün taze ve kaliteli olması, peynirin lezzeti ve dayanıklılığı için kritiktir.
Mayalama süresine dikkat edilmelidir. Aşırı mayalanma peynirin acılaşmasına sebep olabilir.
Tuz miktarı damak tadına göre ayarlanmalıdır. Fazla tuz, peynirin sertleşmesini hızlandırır.
Kurutma sırasında direkt güneş ışığından kaçınılmalı, gölgede kurutulmalıdır.
