Kelebek hastalığı olarak da bilinen lupus, bağışıklık sisteminin normal işleyişini bozarak vücudun kendi sağlıklı hücrelerine ve dokularına zarar verdiği otoimmün bir hastalıktır. Genellikle genç kadınlarda görülen bu hastalık cilt, eklemler, böbrekler, kalp ve hatta sinir sistemine kadar birçok organı etkileyebilmektedir. Yüzde oluşan kelebek şeklindeki döküntüyle dikkat çeken lupus, zaman zaman alevlenerek zaman zaman yatışabilen bir seyir izler.
Tıpta en çok bilinen formu Sistemik Lupus Eritematozus (SLE)’dur. ‘Kelebek hastalığı’ olarak anılmasının nedeni ise genellikle yüzün burun ve yanaklarına yayılan kelebek şeklindeki kızarıklıktır. Erken tanı ve düzenli tedaviyle hastalar, yaşam kalitesini koruyarak günlük hayatlarına devam edebilir.
Belirtileri Nelerdir?
Lupus’un belirtileri kişiden kişiye değişebilirken hastalığın en yaygın bulguları şunlardır:
· Yüzde kelebek şeklinde döküntü
· Eklemlerde ağrı ve şişlik
· Yorgunluk, halsizlik
· Ateş
· Ciltte güneşe duyarlılık
· Saç dökülmesi
· Böbrek, kalp ya da akciğer gibi organlarda iltihap
· Ağız içinde yaralar
· Nörolojik belirtiler (baş ağrısı, unutkanlık vs.)
Nedenleri Nelerdir?
Lupus’un kesin nedeni bilinmemektedir. Genetik yatkınlık, hormonal faktörler (özellikle östrojen) ve çevresel tetikleyiciler (enfeksiyonlar, güneş ışığı, bazı ilaçlar) rol oynayabilir.
Kimlerde Görülür?
· Kadınlarda, özellikle doğurganlık çağındaki kadınlarda daha sık rastlanır.
· 15-45 yaş arasında yaygındır.
· Siyahi ve Asyalı kadınlarda görülme oranı daha yüksektir.
Tedavisi Nasıldır?
Lupus’un kesin tedavisi yoktur fakat belirtiler kontrol altına alınabilir. Tedavi kişiye özel planlanır ve şunları içerebilir:
· Kortikosteroidler (iltihabı baskılamak için)
· Bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar
· Antimalaryal ilaçlar (hidroksiklorokin gibi)
· Ağrı kesiciler ve NSAID'ler
· Böbrek ya da organ tutulumu varsa daha ağır immünsüpresif tedaviler
Nelere Dikkat Edilmelidir?
· Lupus, düzenli takip ve uygun tedaviyle kontrol altında tutulabilir.
· Güneşten korunmak, enfeksiyonlara karşı dikkatli olmak ve düzenli doktor kontrolü önemlidir.
· Lupus, dönem dönem alevlenip sakinleşebilen bir hastalıktır. Bu nedenle hem fiziksel hem de psikolojik destek gerekebilir.
